Bijzonder drukwerk van vergeten genie

"Ik kwam voor het eerst met Ervin Nyirgyházi (geboren in Boedapest in 1903) in aanraking in de jaren zeventig, nadat ik van het conservatorium afkwam. Ik had in die tijd les van Johan Ligtelijn, die op zijn beurt weer een leerling was van pianist Frederic Lamond, een leraar van Nyirgyházi. Ligtelijn vertelde over een uitzonderlijke leerling, een hoogbegaafd kind dat naast subliem schaker ook geniaal piano kon spelen en zelf componeerde: het eerste kind op aarde waarvan de eigen composities op zesjarige leeftijd zijn uitgegeven."

Smits heeft de musicus nooit bij leven ontmoet of zien spelen maar is na zijn ontdekking alles van de man gaan verzamelen. Diens bizarre levenswandel fascineerde hem. Het feit dat de man helemaal zichzelf leek te zijn sprak hem nog het meeste aan. "Hij heeft zijn uiterste best gedaan om bij zichzelf te blijven en dat hoor je in zijn spel. Ik heb respect voor de controversiële mens en niet diegenen die altijd de consensus zoeken, die laatsten helpen de wereld niet verder", stelt Smits. "Zijn leven was net zoals zijn muziek, turbulent, onstuimig en gepassioneerd. Wij leven inmiddels in zo'n commerciële wereld van uiterlijkheden dat jongeren tegenwoordig weer afstand nemen, zij gaan op zoek naar inspiratie en komen dan vanzelf ook uit bij fenomenen als Nyirgyházi!"

Samen met Nyirgyházis echtgenote nummer tien, de weduwe Doris Churchill (de musicus overleed in 1987 aan darmkanker) richtte Smits de foundation op met de bedoeling de nalatenschap publiek te maken. Alles wat op dit moment op internet te vinden is komt allemaal uit Krommenie. Smits inzet hebben ertoe geleid dat de musicus niet wordt vergeten. Mensen kunnen nu de biografie met daarin de verhalen over het bizarre leven lezen in een drukwerk. Ook zijn er een aantal cd's uitgebracht. De bundel '36 Selected Works for Solo Piano' (zie foto) is te bestellen bij de muziekwinkel van Dirk Heijne in Krommenie.