‘Kunst is levensverhaal compleet te krijgen’

Zaandam locatie tweede vestiging Hospice De Schelp

Oktober 2008 opende hospice De Schelp de deuren van het fraai onderhouden Zaanse pand aan de Evenwichtstraat in Krommenie. Centraal staat ‘in een huiselijke omgeving steun bieden aan mensen met een levensverwachting van drie maanden of minder’. Beroepskrachten Anita Gaal en Helma Geisink krijgen daarbij steun van zo’n honderd vrijwilligers.

Het duo omschrijft het dierbare werk in treffende bewoordingen. “Hier voegen we leven toe aan de dagen in plaats van andersom. Natuurlijk wordt er af en toe een traan gelaten. Maar het zal je verrassen hoe vaak er wordt gelachen en hoeveel plezier er wordt gemaakt. Dat is ook wat we tegen nieuwe vrijwilligers zeggen; verwacht niet alleen maar goede gesprekken over het naderende levenseinde te voeren. Die komen wel voor, maar veel vaker gaat het om praktische hulp. Niet iedereen die hier komt is immers bedlegerig. Het kan ook gaan om samen nog één keer naar de Hema. En verbaas je niet als er nog een shirtje wordt gekocht. Want er wordt ook nog aan de toekomst gedacht. Of samen een pondje paling of kroketje halen om nog een keer die smaak te ervaren.”

Bij de vraag wat voor wensen mensen hebben die op de drempel staan, gaat het opvallend vaak over eten merken Anita en Helma. “Ook een compleet diner serveren komt voor om als familie nog één keer samen aan tafel te genieten. Onze vrijwilligers zorgen er dan voor.”

Betrokkenheid

De twee coördinatoren wisten voordat ze bij De Schelp kwamen goed waar ze aan begonnen. Anita: “Ik heb altijd in de zorg gewerkt en ben nu bijna twaalf jaar bij het hospice werkzaam. Bij De Schelp vind ik het juist mooi dat er tijd is - en anders wordt gemaakt – om mensen in hun laatste levensfase bij te staan.” Helma: “Ik werkte voorheen op de afdeling oncologie van het ZMC, dus heb het nodige meegemaakt. Ik heb altijd al affiniteit gehad met palliatieve zorg. Ik was op zoek naar werk in een kleinere setting en heb dat hier nu al drie jaar gevonden.”

Voldoening

Naast praktische zaken waar ze als coördinatoren verantwoordelijk voor zijn, geven de gesprekken met de bewoners veel voldoening. “In het ziekenhuis waren het dialogen tussen hoop en vrees. Wie in De Schelp verblijft, weet dat er geen hoop op herstel is. Er komen daardoor heel andere zaken aan bod”, vertelt Helma.

Prachtberoep!

Beiden zeggen vol overtuiging: ”Wij hebben een prachtberoep! Je kunt meegenomen worden in de historie van het leven van onze bewoners. De kunst is daarbij het verhaal compleet te krijgen. Dat doe je op een moment waarop iemand enorm kwetsbaar is.”

Het werken met mensen die het einde van hun leven zien naderen (of ervoor weglopen onder het motto ‘ik loop met mijn rug richting het einde’) moet je goed kunnen aanvoelen en alert op inspelen. “Zo was er iemand die van Kerstmis hield en dat nog een keer wilde meemaken. Het was alleen zomer. Toen hebben we gewoon de kerstboom opgetuigd in juni. Ook dat kan hier.”

Badschuim onder de deur

Natuurlijk zitten er ook zware dagen tussen. Wordt er thuis een traantje weggepinkt over wat er overdag is meegemaakt. “Bijvoorbeeld toen een jonge vader afscheid nam van zijn vrouw. Hun zoontje vond het hier ‘net een hotel, zo mooi’. Hij zag niet in dat hij afscheid moest nemen van zijn moeder. Dat was heftig”, herinnert Anita.

“Tegelijk is het laagdrempelige, kleinschalige onze kracht. Zo wilde een terminaal zieke moeder bij ons de verjaardag van haar dochter vieren. Die kon in de logeerkamer een nachtje blijven slapen. Het meisje mocht ook met een vriendinnetje in bad. Daarbij gebruikte ze zoveel shampoo dat het badschuim onder de deur vandaan kwam”, lacht Helma.

Samen voegen ze serieus toe: “Dit werk leert je relativeren. Het leven te koesteren en volop van te genieten zolang het kan.”

Groot huishouden

Het tweetal roemt de inzet van vrijwilligers en verpleegkundigen. En de onmisbare steun van donateurs. Daarbij gaat het echt niet alleen om de bewoners bij te staan met geestelijke ondersteuning. Er wordt ook onbezoldigd gewerkt op het gebieden als administratie, (tuin)onderhoud, ICT tot met bestuurstaken. De liefde en zorg om de bewoners in een zo huiselijk mogelijke sfeer te helpen is onmiskenbaar zichtbaar én voelbaar. Zowel van binnen als buiten is het voormalig woonhuis perfect onderhouden.

“We hebben hele loyale, betrokken vrijwilliger. Samen laten we De Schelp draaien als een groot huishouden. Van visite ontvangen tot een wasje draaien. Van een goed gesprek tot meehelpen in de keuken. Want we maken elke dag verse maaltijden klaar.”

Wie nu denkt, ik wil ook als vrijwilliger aan de slag bij De Schelp is het goed te weten dat er een gedegen inwerktraject is. Alle vrijwilligers volgen een basiscursus terminale zorg. Wie interesse heeft, kan een mailtje sturen naar info@hospicedeschelp.nl

Kijk voor meer informatie ook op www.hospicedeschelp.nl