Klimaatburgemeester Alkmaar: ‘We zijn niet de baas over de natuur’

Door Roxanne Borgman

In gesprek over lokale klimaatmaatregelen

Om Alkmaar door de klimaatcrisis heen te helpen heeft Wiebe het plan Van boeket naar buurtborder bedacht waarin de waarden sociaal, duurzaam, laagdrempelig en leefbaar centraal staan. “Je kunt het plan eigenlijk zien als een soort Operatie Steenbreek 2.0,” vertelt Wiebe. ”De nationale Operatie Steenbreek richt zich vooral op tuinen. Het is: ‘steen eruit, groen erin’, maar ik wil het lokaal wat verder doortrekken samen met de Hortus Alkmaar en de gemeente.”

Operatie Steenbreek 2.0.

Dat begint volgens Wiebe bij het inzicht dat de openbare ruimte, de eigen leefomgeving, van de bewoners is. “Niet iedereen heeft natuurlijk een tuin. Bij flats en openbare ruimtes voelen mensen zich doorgaans niet verantwoordelijk voor hun eigen leefomgeving. Daar willen we op een sociale manier wat aan doen door buurtborders (plantenperken, red.) op te richten.”

Buurtborders

Deze buurtborders moeten volgens Wiebe meer gaan zorgen voor verbinding in de buurt, tussen de mensen, maar ook met de natuur. “Samen met de Hortus en de gemeente wil ik mij in gaan zetten om mensen te motiveren meer bij lokale kwekerijen te gaan kopen. Veel plofplantjes en boeketten die praktisch overal verkocht worden zitten vol met bestrijdingsmiddelen en komen soms zelfs uit Afrika. Ik noem ze ook wel gifboeketten.” Door meer te kopen bij lokale kwekers wordt er niet alleen minder gebruik gemaakt van bestrijdingsmiddelen, er worden volgens Wiebe ook meer inheemse planten gekocht die goed zijn voor vlinders en bijen. 

“Samen met de Hortus en lokale kwekerijen wil ik planten, struiken en bomen gaan aanbieden met een label erop waar de koper op komt te staan. Deze kunnen aan anderen worden geschonken als cadeau, maar ook in de buurtborders worden geplant. Door een plan, struik of boom te hebben met jouw naam erbij ga je je verantwoordelijk voelen voor de verzorging van die plant en het onderhoud van je leefomgeving.”

Urgentie

Gaan de plannen van de Klimaatburgemeester ver genoeg om Alkmaar door de klimaatcrisis heen te helpen? “Dit gaat zeker niet ver genoeg. Zeker niet,” antwoordt Wiebe. Annette Silljé kan dit beamen. “De urgentie is gigantisch en we ontkomen er niet aan om dit onder ogen te komen,” vertelt Annette. “De ijskap op Groenland smelt bijvoorbeeld al en als het kantelpunt wordt bereikt - ijsgroei neemt minder toe dan de hoeveelheid smeltwater - wat binnen 10 jaar kan gebeuren, dan zal wereldwijd de zeespiegel gaan stijgen met zo’n 7 meter. En dan staat Alkmaar onder water. Die kans is vrij groot als we niet alles op alles zetten. We weten alleen nog niet op welke termijn.”

 ’En dan staat Alkmaar onder water’

De gevolgen van het klimaat zijn ook op lokaal niveau al waar te nemen. Annette: “We hebben een prachtig duingebied vlakbij Alkmaar en daar kun je de gevolgen zien van een teveel aan stikstof. Je ziet de verarming van de natuur, minder biodiversiteit, vergrassing, en in combinatie met de droogte is dat funest voor insecten en de vogels. Ook zie je lokaal en landelijk dat het aantal vogels drastisch afneemt en dat er steeds meer soorten op de rode lijst (bedreigde vogels, red.) staan.”

Kleine stappen

Hoewel Wiebe en Annette allebei weten dat er grote stappen gezet moeten worden, kan dat niet alleen vanuit de gemeente bewerkstelligd worden. Ook heb je te maken met mensen die de urgentie nog niet zo zien, en dan is het al heel wat als mensen meedoen aan een Operatie Steenbreek. “Veel tuinen zijn versteend, dus dat project van Steenbreek 2.0 vind ik geweldig,” zo stelt Annette. “Voor bewustwording kun je best de voorbeelden van Wiebe gebruiken en daarmee kun je veel voor de natuur doen.”

‘Je kunt veel voor de natuur doen’

De gemeente kan volgens Annette ook bijdragen door met een regentonnenproject te komen. Wiebe zegt daarover: “Het is ook best een raar idee om drinkwater te gebruiken voor de besproeiing van je planten.” Annette: “Het lijkt mij heel erg zinnig om een regenton te hebben, want dit zal niet de laatste hete zomer zijn. Als je een stortbui hebt dan heb je zo 200 liter water voor je tuin. Het helpt natuurlijk ook om de sloten weer open te breken, ze niet meer te dempen en daaruit water te putten”.

Bewustwording

Uiteindelijk is volgens Wiebe en Annette de ultieme vraag: “Wat willen we met elkaar creëren? Wat voor toekomst willen we met elkaar?” Bewustwording is hierin van groot belang, vinden de twee. Annette: “Deze bewustwording moet er vooral om gaan dat we niet de baas zijn over de natuur, want als wij de natuur tegenwerken dan is het met ons gedaan. De natuur kan wel zonder ons, maar wij kunnen niet zonder de natuur. De bomen zijn langer op aarde dan de mens, dus we mogen wel wat bescheidener worden en de impact goed onder ogen zien van ons doen en laten.”