Eva Huysmans - geestdriftig oprichter van Galerie Eva’s Appel in Schoorl
Lees hier de column van Kees de Bakker over Eva Huysmans, geestdriftig oprichter van Galerie Eva’s Appel in Schoorl.
Door: Kees de Bakker
In het Jaarboek 2021 van cultuur-historische vereniging Scoronlo staat een interessant artikel over ‘Frans Huysmans (1885-1954): de Bergense School in Schoorl’ van Jan C. A. van der Lubbe, die met Margot Jongedijk een boek over hem schreef. Helaas ontbreekt in het verhaal Huysmans’ talentvolle dochter Eva, die jarenlang aan het Achterpad in Schoorl woonde. Haar Galerie Eva’s Appel was daar een warme haven voor de kunst met regelmatig nieuwe exposities, een activiteit die na haar overlijden is overgenomen door Noor Dahmen. Met de komst van SCHOK dit weekend, wordt het tijd om een kleine aubade aan Eva te brengen. Met een korte samenvatting van de expositie bij Eva’s Appel
Lang gekoesterde wens
Eva, geboren op 4 november 1932 in Bergen en overleden op 11 juni 2000 te Schoorl is de dochter van kunstzinnige ouders. Haar vader is Frans Huysmans (schilder) en haar moeder Rie Kooyman (graficus, illustrator). Al heel lang koestert zij de wens een galerie te beginnen. Door omstandigheden (huwelijk met een niet artistieke man en verblijf in het buitenland) komt het er niet van. Het werk van haar man brengt haar naar Paramaribo. Daar ontmoet ze Jack Koppels, o.a. jazzpianist, voor het eerst. Bij thuiskomst in Nederland ontmoeten elkaar weer en besluiten samen verder te gaan.
Eva werkt bij uitgeverij Ankh Hermes in Deventer. Daar komt ze Henri van Praag tegen (psycholoog en parapsycholoog in Utrecht) waarmee ze het tijdschrift Prana opricht, een tijdschrift voor spiritualiteit en randgebieden der wetenschap.
Eva en Jack betrekken begin jaren ’90 het huis aan het Achterpad waar in de tuin het zomerhuis wordt omgetoverd tot galerie. Ze vindt al snel een aantal kunstenaars van wie het werk haar aanspreekt: ‘Ik exposeer alleen werk van mensen van wie ik het werk in mijn huis zou willen hebben.’ Eva heeft een passie voor glas, dat ze vindt in het atelier van Ulf Johansson In Zweden. Haar ambitie? Ze wil heel graag weer zelf schilderen. Vanaf het moment dat de galerie haar deuren opent stellen vele kunstenaars hun werk tentoon en wordt Eva’s Appel een begrip in Schoorl en omstreken. Zo exposeert Ulf Johansson uit Zweden zijn Glasunica en exposeren Hiske Bem, Frans Buissink, Noor Dahmen, Maarten Huysmans, Willem Schotten, Juke Hudig, Joop Hollanders, Ger Viegers en vele andere kunstenaars hun werk bij Eva.
Expositie eigen werk
Eva Koppels-Huysmans exposeert ook eigen werk op de redactie van het voormalige huis-aan-huisblad De Duinstreek. Op de foto poseert ze met Tineke en Frans Buissink. Frans (1943-2019) is een vaste gast in Eva’s Appel. Een citaat van de redactie over het werk van Eva: ‘In de komende weken zijn er in het kantoor van De Duinstreek werken te zien van Eva Huysmans uit Schoorl. Eva heeft daar aan het Achterpad een galerie. Zij heeft daar regelmatig kunst van heel uiteenlopende aard. Naast werken van kunstenaars van naam had Galerie Eva’s Appel tot voor kort een expositie van schilderijen, borduurwerken, beelden, bloemstukken en poppen. Zelfs gedichten ontbraken niet. Deze inbreng was van bewoners van het Achterpad.
Galerie Eva’s Appel kent steeds een uitstekende bezetting en het publiek weet haar dan ook goed te vinden. Het houdt echter wel in dat haar eigen werken, die zeker de moeite waard zijn, op deze manier nooit aan bod komen. ‘Bovendien hang ik m’n eigen schilderijen niet in mijn galerie,’ zegt zij. Eva Huysmans krijgt die gelegenheid nu bij De Duinstreek. En niet alleen zij, maar ook wij zijn daar erg gelukkig mee. U kunt daar altijd even vrijblijvend binnen lopen,’ schrijft de redactie in die dagen.
Zware opgave
Eva Huysmans heeft altijd getekend. Als dochter van twee kunstenaars was dat thuis heel vanzelfsprekend. Toen zij 14 jaar was, begon ze te knippen met zwart papier: silhouetknippen. Met deze techniek (zonder eerst te tekenen) heeft ze een tiental kinderboekjes geïllustreerd, waaronder een kinderkookboekje, waarvoor ze ook de teksten schreef. Dit alles speelde zich af tussen 1954 en 1965. In Suriname heeft ze een paar jaar een kinderrubriekje gehad in het personeelsblad van Suralco, een Amerikaans bauxietbedrijf. Met schilderen is ze eigenlijk pas in 1990 begonnen, omdat ze dat goed onder de knie wilde krijgen. ‘Maar het is wel zware opgave,’ zoals ze zelf zegt. ’Dat is echt iets anders dan tekenen.’ Ze volgt in Haarlem een cursus model- en portretschilderen.’ Haar hele leven staat in het teken van de kunst, ik was vaak bij haar openingen en die waren altijd gezellig en onderhoudend. En zo is Eva’s Appel een baken voor de talloze kunstenaars in Schoorl, Groet en Camperduin en ver daarbuiten.
Expositie tijdens Schok
In galerie Eva’s Appel, Achterpad 1a, Schoorl heeft Noor Dahmen dit weekend een tentoonstelling georganiseerd met Temporary Rooms van Nathalie Wijker, werk op papier van Moniek Ruis en foto’s van Marjolein Moens. Marjolein laat zien hoe ‘wij (inclusief mijzelf) omgaan met ons leefmilieu. Moniek Ruis geeft op papier uiting van de kwetsbaarheid van mens en natuur. Nathalie Wijkers ‘Natuurhysterisch Kabinet’ laat angst en afkeer plaatsmaken voor schoonheid en bewondering. Ze heeft insecten op kunstzinnige wijze vormgegeven in kastjes (zie foto). Galerie Eva’s Appel is op de Schok-dagen van 23 tot en met 26 juni geopend van 11.00 tot 17.00 uur (telefoon 072-509 3647).
(Met dank aan Noor Dahmen, Jack Koppels en redactie De Duinstreek)
