20 authentieke westlanders varen zaterdag van De Lier naar Rotterdam

Wie kent de westlanders niet? Eeuwenlang brachten ze groenten en fruit van de tuinders naar de stad. Op de terugweg namen ze vaak mest mee, of - uit Schiedam - de spoeling die overbleef bij het stoken van jenever. Met zijn lange, smalle en ondiepe gestalte is deze boot perfect om door de wateren in onze regio te varen. Het is dan ook een echt Westlandse uitvinding.

Expositie

Voor wie dit soort historische feiten interessant vindt, is een last minute-bezoekje aan de expositie ‘Transport over het Leewater’ in De Timmerwerf zeker een aanrader; dat kan zaterdag 24 juni nog, of in het weekend van 30 juni en 1 juli. Hier vind je niet alleen alles over de ontwikkeling van de Westlandse vrachtschuiten, maar kun je ook de prachtige schilderijen met westlanders erop afgebeeld bewonderen, uit de privécollectie van Jan van Geest (69). Deze vormden de aanleiding voor de expositie. 

Zelf is Jan al 52 jaar schipper. Waarom koos hij voor een westlander? Jan: “Dat is niet een keus, dat zijn je roots. Als je wilt gaan varen, dan moet je een westlander hebben.” Hij is een telg uit een familie die al vanaf 1880 hun transport over het water deed en later over het land: wed. P. van Geest & Zn. Jan: “Die weduwe was mijn overgrootmoeder. Dus da’s wel effe geleden.” De andere schippers lachen. Dat zijn Alex Renes (65), 20 jaar schipper, Edwin Bom (50), 25 jaar schipper en Anton Solleveld (52), 23 jaar schipper. Zij zijn in de wereld van de westlanders terechtgekomen door de scouting.

Ziel en zaligheid

Alex: “We stoppen er wel alle ziel en zaligheid in. Het is niet ‘lachen joh’. Of tenminste, niet alleen maar.” De mannen lachen weer tegelijk. Dan vervolgt Alex, serieuzer: “Het hele jaar door zijn we met de westlanders bezig. Je koopt een oude schuit en knapt hem op. Voor je hem varend hebt ben je zeven jaar verder.” Het is een hobby, ze hebben dit altijd naast hun werk gedaan. Maar vroeger was dat wel anders. Schippers werkten dag en nacht door. Anton: “In het roefje waar wij onze spullen in opslaan, daar sliepen zij in.”

Snelste zeilers

Over één ding zijn alle schippers van nu - en, ongetwijfeld van toen - het eens: hoe prachtig deze 15-tonners zijn. “Als ze gang hebben behoren ze tot de snelste zeilers van Nederland,” vertelt Alex. 

Toch worden groenten en fruit in onze regio al bijna honderd jaar niet meer standaard over het water vervoerd. De komst van provinciale wegen luidde het einde in van het ‘westlandertijdperk’. De laatste voer net na de Tweede Wereldoorlog. Die van Alex is van 1904.

Fruitveiling in Poeldijk.

Spannende bocht

Het varen met een westlander in deze tijd levert gegarandeerd mooie verhalen op. Zo werden ze eens gevraagd te figureren bij de opnames van Pietje Bell. Daar had de producent eigenlijk tjalken voor geregeld, maar die pasten niet door de wateren van Gent. Een westlander past eigenlijk overal. Ja, de bocht in Delft bij de Buitenwatersloot wordt 1 juli wel even spannend. Die is erg smal. “Maar ik had het eerder in Giethoorn. Daar zeiden ze: het past niet. Ik zei toen: ‘Dan kom ik er wel achteruit uit.’ En mooi dat het wel paste,” herinnert Anton zich. 

Op vrijdag 30 juni meren twintig westlanders aan bij De Timmerwerf en blijven de meeste schippers overnachten. Het wordt een groot feest. Van 19.00 tot 21.00 uur komt het Lierse zeemanskoor ‘Onder Zeil’ de sfeer opluisteren met een optreden. In de Bongaard serveert de kok een speciaal ‘schippersmenu’.

Zaterdagochtend 1 juli komt een oude trekker kisten met groenten brengen die door allerlei tuinbouwgerelateerde bedrijven worden aangeleverd. De schuiten worden daarmee geladen en vertrekken naar Delfshaven; de schippers grotendeels in historische kleding gestoken, met schippersklompen (van leer, niet van hout) en vergezeld door iemand met een accordeon.

Eenmaal in Delfshaven worden de groentekistjes overhandigd aan Voedselbank Rotterdam. De schippers mogen die nacht in Delfshaven blijven liggen en varen zondagochtend 2 juli naar het Westland terug. Met het evenement wordt niet alleen een mooi doel gediend, maar ook een traditie van vroeger even in ere hersteld: de westlanders die groenten naar de steden brachten.

De vaarroute

Zaterdag 1 juli om 10.00 uur worden de kisten met groenten op de westlanders geladen. Om 11 uur vertrekken ze uit De Lier. Rond 12.00 uur zullen ze Schipluiden passeren, om 13.00 Den Hoorn en om 14.00 De Kolk in Delft. Rond 15.15 varen ze langs Overschie om rond 16.00 te eindigen in Delfshaven.