Comité 40-45 wil straatnamen voor Hoornse verzetshelden

Het pleidooi voor vernoeming met een straat van verzetsmensen is een van de speerpunten in het Beleidsplan 2022-2026 van het comité. Daarnaast wil het comité nieuwe sponsors aantrekken om in 2025 extra uit te kunnen pakken met een aantal bijzondere activiteiten. Een derde speerpunt is per 1 februari 2023 uitgevoerd: de samenvoeging van de twee websites van het comité. Alle informatie over de Tweede Wereldoorlog in Hoorn en de activiteiten van het Comité 40-45 Hoorn zijn nu te vinden op de vernieuwde website www.oorloginhoorn.nl .

Het comité pleit al sinds 1998 voor het eren van Hoornse verzetshelden. Toen stonden er vooral namen van mannen (negentien) op de lijst en slechts drie vrouwen. In 2017 kwam er een nieuwe lijst met verzetshelden. Dit keer stonden er acht vrouwen op de lijst van verzetsmensen die een straatnaam verdienden. In de lijst met suggesties van namen die het comité nu noemt, staan meer dan dertig namen: negentien mannen en dertien vrouwen. Onder hen zes stellen, waaronder Trien en Bart de Haan, Georges Trigallez en Henny Trigallez-Schat, Jo en Marie Iepenga-Brouwer en Jan en Dina Molenaar. Daarnaast broer en zus Ko en Mieke Karssen en de drie broers Kees, Sam en Leo Stuijfbergen. Leo zat weliswaar niet in de Knokploeg Hoorn, zoals zijn broers, maar werd wél gearresteerd. Hij overleed in een concentratiekamp aan vlektyfus.

Truus Menger

Nieuw op de lijst is de naam van de landelijk bekende verzetsheld, Truus Menger-Oversteegen. Zij zat samen met haar zusje Freddie Oversteegen en hun vriendin Hannie Schaft in het gewapend verzet in Haarlem. Na de oorlog kwam Truus in Westfriesland terecht. Hier heeft ze zich als kunstenaar en schrijver onvermoeibaar beijverd voor het in herinnering houden van het oorlogsleed. Truus Menger was medeoprichter van het Comité 40-45 Hoorn en werd na haar overlijden benoemd tot erelid. Hoorn telt (diverse ) kunstwerken / oorlogsmonumenten van haar hand. Zoals de vier ‘Handen: Woede, Wanhoop, Troost en Afscheid’ en het monument ‘Zij vielen voor ons’, ook wel het Vliegersmonument genoemd. In Westfriesland is nog geen straat naar haar vernoemd.

Truus Menger-Oversteegen (l) met haar vriendin en verzetsheld Hannie Schaft in 1943. (Foto: aangeleverd)

Izaak Adriaanse: een vergeten held

Bij de aanbieding van het beleidsplan aan Burgemeester en Wethouders van Hoorn, had het comité al aangegeven dat de lijst lang niet compleet is. Nog steeds wordt nieuwe informatie ontdekt. Hoe waar dat is, bleek enkele dagen daarna. Het comité ontving net voor de jaarwisseling een uniek boek met (oorlogs)herinneringen van een marechaussee die tijdens de oorlog in Hoorn werkte. Zijn zeer gedetailleerde beschrijvingen van diverse verzetsacties werpen een nieuw licht op een vergeten oorlogsheld: opperluitenant marechaussee Izaak Adriaanse. Hij werd in 1943 commandant van het bureau in Hoorn aan de Grote Oost (voormalig Kantongerecht). De nieuwe informatie uit het boek, gevoegd bij de al bekende informatie was reden om Izaak Adriaanse aan de lijst toe te voegen.

Liever twintig dan tien

Voorzitter Eddy Boom van het Comité 40-45 hoopt dat er in 2025 meer dan tien nieuwe straten beschikbaar zijn voor een naam. “Liever twintig als het aan ons ligt, maar of het er tien of twintig zijn, er zullen altijd moeilijke keuzes moeten worden gemaakt. Er is bovendien zoveel dat we nog niet weten.” Zo heeft het comité via het Nationaal Archief nu een lijst met ruim twintig namen van koeriersters die tijdens de oorlog in Hoorn woonden en werkten. Vooral de Grote Noord, Koepoortsweg en Drieboomlaan waren haarden van verzet. De chef van de Hoornse koeriersters, een zekere Maria Alida Bos, woonde op Grote Noord 13. “We zouden graag wat meer over al deze moedige mensen willen weten”, vertelt Eddy Boom. Alleen al in Hoorn en directe omgeving - dan hebben we het over een bevolking van 13.000 mensen - waren meer dan 3.100 mensen ondergedoken. Al die mensen moesten worden voorzien van eten en valse persoonsbewijzen. Het werk van de koeriersters was voor het gewapend verzet én de gezinnen met onderduikers van onschatbare waarde, vindt het comité. “Dus misschien moeten we in een nieuwe verzetsheldenwijk ook een kunstwerk maken voor al die onbekende helpers en helpsters tijdens de Tweede Wereldoorlog.”