‘Als je op deze manier schrijft, creëer je ruimte in je hoofd’

Scholieren Michaël College exposeren bij Artzaanstad

Project Identiteit sluit aan op één van de doelstellingen van Marketing Zaanstreek; het verhogen van de trots op de streek. Zijn jongeren zich nog wel bewust van het specifieke DNA van de Zaankanter,  zijn zij trots? hoe wakker je die trots aan en hoe maak je die beleefbaar?

“Ga gewoon maar op de grond zittend of liggend schrijven want zittend op een stoel zonder bureau werkt niet”, zegt stadsdichter Lisa van Tongeren in haar sterke workshop. - (Foto: Lotte Lagerweij)

Tips over hun foto’s waren niet het enige dat de scholieren te horen kregen. Stadsdichter Lisa van Tongeren gaf een gelikte workshop ‘hoe maak ik een bij de foto passende tekst in spoken word opzet?’.

Woorden rijgen

Dat woorden op de juiste manier aan elkaar rijgen heel andere kwaliteiten van je vraagt dan het maken van een foto, kwam heel goed naar voren toen de leerlingen aan de slag moesten om binnen paar minuten een pakkende tekst te produceren. En ook nog eens voor te lezen. Het vraagt toch lef om je hersenspinsels voor je klasgenoten bloot te moeten geven. De kwetsbaarheid was voelbaar. Tegelijkertijd was het een zeer leerzaam moment want op 25 januari moeten de leerlingen voor publiek wat vertellen over hun foto bij de officiële opening van de expositie.

En dan moet je zomaar je gedachten op papier zetten en voel je je kwetsbaar als  je werk ook nog moet voorlezen... - (Foto: Lotte Lagerweij) 

‘De beweging in het wapperende haar tijdens het drummen is heel vet’

“Ga eerst maar drie minuten zonder voorbehoud opschrijven wat er in je hoofd opkomt. Als je op deze manier schrijft, creëer je ruimte in je hoofd. Je zal merken dat dit een heel ander resultaat oplevert dan wanneer je met een plan een tekst schrijft”, stimuleert Lisa het beste uit je creatieve zelf te halen. “Ga maar op de grond zitten of liggend schrijven want op een stoel zonder bureau schrijven werkt niet.”

‘Had erger gekund…’

Als we de leerlingen naar hun ervaringen vragen, blijkt dat het maken van een goede tekst lastiger wordt gevonden dan het maken van een foto waarbij hun identiteit - en link naar de Zaanstreek - naar voren moet komen.

Fotograaf Terence Loos geeft nog wat tips.- (Foto: Lotte Lagerweij) 

“Foto’s maken is wel leuk. Het had erger gekund… Wel een beetje vage opdracht”, luiden de spontane reacties van Lola Keet, Norah van den Heuvel (beiden uit Oostzaan), Loena van der Werff uit Zaandam en Cornelie Rijnen uit Jisp. “Of de zoveelste keer iets over de Zaanse Schans te moeten maken. Tja, dat krijg je als je school er naast zit”, vullen Mika Molenaar uit Wormer, Thijs Vasen uit Zaandam en Jens van den Kommer uit Wormerveer aan.

Zaanse identiteit

Bij opdracht voor het project, dat door de Stichting Marketing Zaanstreek en het St. Michaël College is bedacht, hoort ook de leerlingen laten nadenken over hun Zaanse afkomst.  Wat is de Zaanse identiteit, hoe groot is de rol van omgeving betreft het vormen van je eigen identiteit?

Wat hebben de leerlingen gefotografeerd? Het resultaat is binnenkort te zien bij Artzaanstad. - (Foto: Lotte Lagerweij) 

Zaanse DNA

Nienke Aussems, projectmanager bij Marketing Zaanstreek, zegt hierover: “Wij baseren onze marketing op het Zaanse DNA: onder andere eigenzinnig, authentiek en ondernemend. Wij zijn heel benieuwd of jongeren zich hierin herkennen, voelen zij zich Zaans? En hoe trots zijn zij op deze Zaanse identiteit.”

Het project is gericht op het uiten van eigen gedachten en het slaan van een brug tussen het cognitieve denkvermogen en het emotionele aspect. Jan Jaap Doeven, mentor van de leerlingen, benadrukt: “De mens achter de gedachte.”

Podium geven

“Voor Artzaanstad is dit project een toffe manier om jongeren een podium te geven en het onderwerp ‘Identiteit’ op een creatieve manier vorm te geven. We hopen hierdoor bij te dragen aan een stukje eigenwaarde en dat kunst daar een belangrijke rol in kan innemen”, aldus Marc Aijtink directeur Artzaanstad.

Linda Willemszoon van FluXus: “Verbeelding is zo krachtig wanneer het samenkomt met de eigen identiteit. Om een stapje weg te gaan van het denken en meer naar het voelen en maken. Zo benieuwd wat dat doet met de leerlingen.”

Zaanse wintersportfoto’s?

Het Zaanse aspect is echter bij het fotografie onderdeel op de achtergrond geraakt of vraagt om nadere toelichting. We zien veel wintersportfoto’s voorbij komen, een ondergaande zon in Zuid-Afrika of een deel van een boot op open water. En een – weliswaar schitterende maar ook geen Zaanse – foto van een kenmerkend gebouw uit Budapest. “Mijn roots liggen in Hongarije, vandaar dat ik deze foto heb gekozen”, licht Aydan Oudejans zijn keuze toe.

Slimme tips

Jens van den Kommer heeft een heel gave foto gemaakt; een deel van een schaats op het (Zaanse) ijs vanaf laag standpunt in beeld gebracht. Alle leerlingen kregen nog een serie slimme fototips mee van Terence Loos waar ze hun voordeel mee kunnen doen. Maar ook en strenge deadline om hun werk in te leveren want Marketing Zaanstreek zorgt voor de afdrukken op groot formaat voor de presentatie bij Art Zaanstad.

Dat Lisa de juiste snaar raakte om de beeldende ‘spoken word-ader’ te openen bij de leerlingen bleek aan het eind van de workshop. Thijs Vasen wist de (saaie) valkuil van ‘dit is mijn foto van..’ te voorkomen en pakte met enkele bloemrijke zinnen de juiste spoken word- toon.

Stiltes, volume, ritme, intonatie... Hoe ga jij bij de presentatie op 25 januari in Artzaanstad de tekst bij je foto voorlezen?  - (Foto: Lotte Lagerweij) 

Blij verrast

“Iets duidelijk maken met spoken word is geen gedicht voordragen of rappen. Het zit er ergens tussenin. Heb je een tekst gemaakt, lees het dan eens hardop voor. Als een zin er dan niet soepel eruit komt, herschrijf hem. Zoek de juiste woorden, het juiste ritme, lees sneller of juist langzamer. Het mooiste wat je kunt krijgen is als de mensen straks bij je presentatie in Art Zaanstad herkenning vinden in je tekst die aansluit op je foto”, tipt Lisa die blij verrast was over het resultaat. “Je ziet het zelf, sommige zijn niet meer te stoppen”, besluit ze.

Prestatie bij Artzaanstad

Het resultaat van de foto-opdracht én de bijhorende tekst is op 25 januari te zien bij de officiële presentatie van het project bij Artzaanstad. Die is van 16.30 uur tot 17.30 uur. De werken zijn aansluitend te zien tot en met 25 februari tijdens de openingstijden van de kunstgalerie. Zie ook www.artzaanstad.nl