Surinaams filmfeest in kantine van voetbalvereniging De Ster in Moerwijk

Door Gerard van den IJssel

Een filmpremière in een voetbalkantine, is dat niet raar? “Nee”, zegt voorzitter Andre Sanrodji van De Ster. “De film gaat over de geschiedenis van de Surinaams-Javaanse muziek in het algemeen en die van het gamalanorkest Bangun Tresna Budaya in het bijzonder. De Ster is een vereniging met een Surinaams-Javaanse achtergrond, dus toen ik hoorde van de film heb ik gelijk onze locatie aangeboden.” Op Tweede Pinksterdag wordt rond de vertoning een heel programma opgezet. Er kunnen maximaal 80 mensen in de kantine aan de Brinckerinckstraat 71. De film wordt daarom drie keer vertoond. De eerste keer om 13.30 uur voor genodigden - onder meer de ambassadeurs van Suriname en Indonesië zijn uitgenodigd - de andere twee keren voor publiek dat voor vijf euro een kaartje kan kopen. Voor en na de film zijn de bezoekers welkom bij diverse eetkraampjes op het terrein, er zijn muziekoptredens, infostands van bevriende culturele organisaties en verschillende kinderactiviteiten. Om 18.00 uur start de afterparty.

Unieke muziekcollectie

Het gamalanorkest Bangun Tresna Budaya ontstond in de jaren ‘80 van de vorige eeuw. De Surinaams-Javaanse stichting RBU kreeg de beschikking over een complete set gamelaninstrumenten uit Suriname. Om de instrumenten te bespelen werd een orkest opgericht. De instrumenten kregen later tijdelijk een plek in een Surinaamse woongemeenschap in Den Haag, waardoor veel bewoners mee gingen doen aan de optredens. “Inmiddels staat de unieke muziekcollectie opgeslagen in Zoetermeer bij een relatie van de stichting”, vertelt Melvin Toemin van RBU en Docu125. “Op die locatie oefent het orkest ook regelmatig. Het zijn grote instrumenten die je niet zomaar even onder je arm meeneemt naar een andere locatie, dus dit is een perfecte oplossing.” Het was Toemin die vorig jaar het initiatief nam voor een film over het orkest en de muziek. “We hebben in 2018 voor het laatst een documentaire gemaakt, dus het werd ook wel weer tijd.”

Klanken van vroeger

Filmmaker Jeffrey Salimin maakte onder meer in Suriname opnamen voor de film. “Ik ben daar op zoek gegaan naar mensen die de instrumenten nog steeds met de hand maken.” Voor Salimin is dat een belangrijk deel van het verhaal. “De galamanmuziek heeft zijn oorsprong in Indonesië. Maar het is niet zo dat de Javaanse contractarbeiders die naar Suriname kwamen de instrumenten van daar hebben meegenomen. Hun instrumenten zijn allemaal in Suriname gemaakt, vaak met beperkte middelen. Misschien klonk het niet precies zoals in Indonesië, maar de bespelers en het publiek hoorden in hun hoofd de klanken van vroeger erbij. De muziek heeft destijds veel mensen door een moeilijke periode geholpen.”

Concurrentie

Toemin en Salimin hopen met de film meer mensen geïnteresseerd te krijgen in de Surinaams-Javaanse gamalanmuziek. “Het is écht meer dan kling, klang, klong. Het gaat veel dieper. Maar zeker ook bij de jongeren in onze gemeenschap leeft deze muziek steeds minder. Er is ook zoveel concurrentie met andere muziek en social media.” De bijna 50 jaar geleden opgerichte vereniging De Ster heeft ruim 200 voetballeden en huisvest daarnaast nog andere sociale culturele activiteiten, zoals een wandelgroep en een gymclubje. “Ik hoop dat al deze mensen komen kijken”, zegt Toemin. “Ook om te laten zien dat er draagvlak is vanuit de gemeenschap. En vanaf daar gaan we dan verder met de film, door die op zoveel mogelijk andere plekken te laten zien. Ik verwacht binnenkort wel een telefoontje uit Suriname om de documentaire ook daar te vertonen. En misschien dat de film ook ooit op televisie komt.”