Ex-brandweerman onthult waarom de meesten bevriezen in noodsituaties - en hoe jij een held kunt worden!
NOORD-SCHARWOUDE - “Ik heb het gevoel dat veel mensen het water niet in durven te gaan,” aldus Peter IJdo die ruim een week geleden een vrouw uit het water haalde en reanimeerde. Is dat zo, stappen velen ons niet onverschrokken het koude water in om een drenkeling op de kant te krijgen? Verstarren de meesten, zijn zij door de schrik niet in staat handelend op te treden? Slaat de angst om het hart en zien zij lijdzaam toe hoe een ander, wel koelbloedig en onbevreesd, tot actie overgaat?
Waarschijnlijk kunnen velen onder ons niet voorspellen hoe zij in een noodsituatie zullen reageren. Een brandend huis in gaan, een raam van een auto inslaan om bij het slachtoffer te kunnen komen? Peter IJdo is een ervaren redder, heeft een gedegen brandweeropleiding achter de rug en meermalen bewezen het hoofd koel te houden. Wanneer iemand in een zeer bedreigende situatie terecht komt, kan het lichaam reageren met een automatische reactie. Je wilt zelf overleven en daar reageer je op. Bekendste voorbeelden van overlevingsreacties zijn vechten, vluchten en bevriezen, verstijven. Hoe iemand reageert verschilt van mens en per situatie.
Wanneer ben je een held?
Peter IJdo noemt zichzelf allesbehalve een held. Hij vindt het normaal dat iemand die het nodig heeft geholpen wordt. “Een bakker bakt iedere dag ons brood, een levensbehoefte, voor mij is hij ook een held!” Maar is het niet heel wat anders om totaal onverwacht een heftige situatie binnen te stappen, iemand uit een brandend huis te halen of een auto die total loss open te knippen? “Als brandweerman ben je natuurlijk getraind om met je maten bij een dergelijke situatie op te treden, en samen dat meemaken betekent ook dat samen kunnen verwerken. Na afloop samen een kopje koffie en zo tot relativeren komen. Ik heb nog nooit een psycholoog nodig gehad. Zij die echter na zo’n gebeurtenis dit als traumatisch beleven, kunnen juist heel veel steun hebben aan professionele hulp.” Ook vertelt Peter dat een grapje of gekke opmerking helpt de spanning, die er heus wel is, wat te verminderen.
Onderwijs en AED
Peter startte in 1996 als vrijwillige brandweerman, werd in 2001 beroeps, en ging werken bij de brandweer In Alkmaar. Hij zou heel veel kunnen vertellen over zijn ervaringen maar heeft privacy hoog in zijn vaandel staan. “Wie zit er nou te wachten op sensatieverhalen? Natuurlijk zijn mensen nieuwsgierig, maar ik houd veel bij mezelf en kan na al die gebeurtenissen nog altijd rustig slapen, ik heb ze een plekje gegeven.” Vervolgens houdt Peter een warm pleidooi voor meer aandacht voor de hulpverlening. Met name het onderwijs zou hier een grote rol in kunnen spelen. “Op scholen meer aandacht geven aan EHBO bijvoorbeeld, laat de jeugd vanaf bijvoorbeeld 16 jaar zien hoe je een bloedende wond verbindt, wat reanimatie is, zo’n ervaring geeft zelfvertrouwen en kan angst bij nare situaties in de toekomst verminderen. Scholen zouden daarvoor een budget moeten vrijmaken. Vaak lijken wonden erger dan zij daadwerkelijk zijn.” Een ander pleidooi houdt Peter over het gebruik van de AED. Hij zou graag zien dat mensen weten waar in hun wijk een dergelijk apparaat te vinden is. “Word burgerhulpverlener, meld je aan bij HartslagNu. Je krijgt dan een oproep bij bijvoorbeeld een hartstilstand in de buurt. Je bent er vaak eerder dan de ambulance. Dit is belangrijk, want met juiste hulp in de eerste 6 minuten is de kans op overleven het grootst!”
Taak gemeente?
Peter IJdo heeft best nog wat te wensen ten aanzien van de hulpverlening bij calamiteiten. Hij vindt dat de gemeente de bewoners moet informeren waar de AED’s hangen, zodat onnodig tijdverlies voorkomen wordt. Een geüpdatete lijst, waar ook de huisartsen in vermeld worden. “Een maandelijkse plaatsing in het Nieuwsblad van Langedijk zou ook heel handig zijn. AED’s hebben een code, soms moet je eerst 112 bellen voordat je de code hebt om het apparaat te pakken. Niet erg gemakkelijk, maar er zijn onverlaten die anders met zo’n duur apparaat op de loop gaan.” Of de alarmcentrale op afstand het apparaat kan ontsluiten is Peter niet bekend. Hij zou urenlang kunnen vertellen, want de ervaring van 26 jaar betekent heel veel mee gemaakt te hebben. “Tegenwoordig kan dat niet meer, nu kan je hooguit 20 dienstjaren hebben, gezien de zwaarte van het beroep. Maar laat dat niemand tegenhouden het vak brandweerman te kiezen, het is geweldig mooi, je werkt in een prachtig team en vindt heel veel steun bij elkaar.” Mensen als Peter IJdo, die niet aarzelen handelend op te treden bij een noodsituatie, zijn goud waard in onze maatschappij. Hij eindigt het gesprek met: “Ik voel me geen held, ben blij iemand geholpen te hebben!”
Door: Ben Wansink
