Verhaal over The great Marc Evers straks ook als strip
Als, de van oorsprong Maassluizer, Ivo van Woerden het verhaal hoort van Marc Evers kan hij niet geloven dat nog niemand dat heeft opgeschreven. In het kort: een jongen wordt als hij twee jaar oud is afgeschreven door een psychiater omdat hij een verstandelijke beperking en een autismespectrumstoornis heeft, maar ontpopt zich tot groot zwemtalent die in binnen- en buitenland vele prijzen wint.
Chrit Wilshaus
Ruim tien jaar geleden doet Ivo onderzoek naar de tabaksindustrie en de beïnvloeding daarvan op de politiek. (In 2013 schrijft hij er samen met Stella Braam voor Vrij Nederland artikelen over). Zo komt de vader van Marc die in Hillegom een winkel in tabakswaren drijft maar niet veel op heeft met de tabaksindustrie op hun pad. Zijdelings vertelt hij het verhaal van zijn zoon. Ivo weet niet wat hij hoort. “Ik kon niet geloven dat nog niemand dat verhaal had opgeschreven, het is zo bijzonder. Bij het advies van de psychiater dat Marc, omdat hij volgens hem nooit iets zou kunnen, maar het beste opgenomen kan worden in een instelling, leggen zij zich niet meer. Hoezo kan hij helemaal niets?” De medicus in kwestie leeft inmiddels niet meer en volgens Ivo zouden dergelijke adviezen op die manier nu niet meer gegeven worden. “Het advies was dus een grote schok voor de ouders van Marc. In plaats daarvan gingen ze kijken wat hij nog wel kon. Omdat er vlak bij hun huis een slootje was, deden ze hem op zwemles. Daar werd uiteindelijk vastgesteld dat hij bijzonder goed kon zwemmen.” Dan maken we een sprong in de tijd. Marc is inmiddels Nederlands en Europees kampioen geworden en daarna zelfs wereldkampioen. En dat laatste zelfs meerdere keren.
Olympisch kampioen
Maar ook wordt hij Paralympisch kampioen. “Bij de spelen in Londen en Rio de Janeiro weet hij verschillende gouden medailles in de wacht te slepen. Dat lukt hem niet bij de spelen in Tokio waar hij ook aan mee heeft gedaan. De komende Paralympische Spelen in Parijs (van 28 augustus tot en met 8 september, red.) worden zijn vierde Spelen.” Bij die van Londen weet hij een wereldrecord op zijn naam te zetten. Hij is dan twintig lentes jong en op en top sportman. “The great Marc Evers has done it”, oordeelt de BBC-commentator.” Als Ivo dat allemaal te horen krijgt, neemt hij het besluit om het levensverhaal van Marc Evers te reconstrueren en zo ontstaat The great Marc Evers. In 2015 eerst als long Read maar later besluit Uitgeverij Querido daar ook een boekje van te maken. Na tijdens de coronapandemie een online lezing grafische mystiek gevolgd te hebben, besluit hij van het verhaal een stripverhaal te maken. Het verhaal leent zich daar volgens hem uitstekend voor. “Marc zelf heeft het boek wat ik van zijn verhaal maakte trouwens nooit gelezen, Te veel letters en dus te ingewikkeld. Voor hem zou een stripboek juist hartstikke gaaf zijn. Maar uiteraard ook voor anderen.”
Presenteren
“Het stripboek is bijna klaar, ik geloof dat er nog ongeveer twintig pagina’s getekend moeten worden. In totaal worden het er 200. Het scenario en de tekeningen worden gemaakt door grafisch journalist Gemma Plum. De tekeningen worden gekleurd door Marloes Dekkers. We hopen de stripversie van The great Marc Evers half juni ongeveer af te hebben. Daarna kan het naar de drukker. We denken nog na over waar we het boek zullen presenteren. We willen dat in ieder geval doen voor de Paralympische Spelen in Parijs. Bij het maken van het stripboek was het volgens Ivo de vraag hoe kleur nieuwe betekenis aan het verhaal van Marc te geven. “Marc vindt de buitenwereld overweldigend, omdat hij door zijn autismespectrumstoornis heel slecht met allerlei prikkels om kan gaan. Maar in het water is het rustig voor hem. Dat wilden we proberen uit te drukken in kleur. Het is een voorbeeld van hoe we de afgelopen twee jaar met elkaar gezocht hebben naar hoe we van het verhaal een mooie stripversie konden maken.”
Echt fantastisch
Marc is inmiddels 32. “Zijn IQ bedraagt als ik het wel heb rond de 75 punten.” Vanwege die verstandelijke beperking mag Marc meedoen met de Paralympische Spelen. Ivo daarover: “Voor hem is het heel ingewikkeld om bijvoorbeeld te tellen hoeveel banen hij al heeft gezwommen! Maar ook hoe hij zijn energie het beste kan verdelen. Daarom is hij ingedeeld in een speciale categorie op de Spelen, aangeduid met S14. Daarin komen mensen met een verstandelijke beperking tegen elkaar uit. Zijn autismespectrumstoornis is een extra handicap. al heeft Marc van zijn beperking juist zijn kracht weten te maken; het helpt hem heel erg om zich vanuit zijn autisme op iets te kunnen focussen. Hij vindt het heerlijk dat dit nu zijn leven is geworden. Wat ik geweldig vind aan zijn verhaal, en wat mij ook heeft gedreven om het op papier te zetten, is dat een jongen die eigenlijk was afgeschreven om wie hij was, heeft laten zien dat hij wel degelijk iets in zijn mars heeft. Het zwemmen is een soort uitlaatklep geworden voor zijn autismespectrumstoornis. Wat hij heeft bereikt, ik blijf het zeggen, is echt fantastisch. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat in elke jongen met een verstandelijke beperking een topsporter schuilt, maar wel dat ook bij deze mensen gekeken kan worden naar wat er wél lukt, in plaats van niet. Daarmee ontwikkelen mensen ook hun zelfvertrouwen. De betekenis van het verhaal is voor mij heel sterk dat als iemand je in een hokje duwt, dat dat niet wil zeggen dat je je bij dat vonnis moet neerleggen.”
Dat dergelijke oordelen zoals de psychiater van Marc indertijd veldde niet meer gegeven worden, noemt Ivo hoopvol. “Want dat dit gebeurde, na een uurtje observeren en het doen van een paar oefeningetjes overigens, vond ik echt schokkend. Maar je zou ook kunnen zeggen dat de woede die de ouders van Marc voelden door dat vonnis, geleid heeft tot een enorme motivatie en overtuiging om juist een andere weg in te slaan.” En misschien is hij ook wel een inspiratiebron voor anderen met een verstandelijke beperking? “Zeker. Hij is tegenwoordig ambassadeur van de Nederlandse Vereniging voor Autisme en hij wil mensen vertellen over wat sport voor hen heeft betekend in het omgaan met zijn handicap. Wat dat betreft kan hij voor iedereen een grote inspiratiebron zijn!”
Om het stripboek te kunnen laten drukken, is Ivo van Woerden een crowdfundactie gestart. Wie het boek nu via de actiepagina aanschaft, krijgt het in september en helpt zo om de drukkosten te kunnen opbrengen. Zoals dat gaat bij crowdfundacties zijn er meerdere tegenprestaties in de aanbieding. De link naar de crowdfundactie is te vinden op www.ivovanwoerden.com
