Verzetslezing door Wolf van den Hoek in De Binding

“Mijn moeder komt uit Polen,” zegt Wolf van den Hoek (73). “Een land waar op 1 september 1939 al de Tweede Wereldoorlog begon. Kort voor het geweld uitbrak verliet mijn moeder Polen en verhuisde naar Nederland waar zij in Den Haag bij haar zuster ging wonen. Al maanden voor de oorlog begon, hadden de Joden het zwaar in Polen. De Jodenvervolging werd steeds heviger. Bij de inname van Polen gebruikte het Duitse leger veel geweld. Door zware bombardementen lag de Poolse hoofdstad Warschau in puin en tienduizenden soldaten kwamen om. Mijn moeder was net op tijd het land ontvlucht”

Neutraal

Toen Reizla, de moeder van Wolf in Nederland aan kwam, was het nog neutraal. “De man van haar moeder had een prachtige winkel aan de Lange Poten in Den Haag. Hij verkocht artikelen van glas en porselein, maar toen de oorlog begon moest hij zijn zaak verlaten omdat de Duitsers de winkel onteigenden. Ook in Nederland werd de Jodenhaat steeds erger. Mijn moeder leerde Richard Silberberg, die uit Duitsland kwam, kennen en trouwde op 15 juli 1942. Precies op de dag dat de eerste deportatietrein uit Westerbork naar Auschwitz vertrok. Het waren ook gevaarlijke tijden. Joden moesten de Jodenster dragen en mochten eigenlijk helemaal niets meer. Mijn moeder bleef vrijwel altijd thuis en haar man was broodbezorger bij een bakker. En omdat goed Duits sprak had hij iets meer vrijheid.”

Leiden

Maar de periode in Den Haag werd steeds gevaarlijker waardoor Reizla en Richard besloten om naar Leiden te verhuizen. Wolf: “Ik weet niet hoe zij daar gekomen zijn. Maar ze waren in Leiden illegaal en ze woonden op een kleine afstand van het Joodse Weeshuis. Mijn moeder zag dat het hele Weeshuis door de Duitsers werd leeggehaald en iedereen werd weggevoerd. Voor alle mensen die daar tussen 10 mei 1940 en 17 maart 1943 woonden en zijn vermoord, werden in juni 2023 struikelstenen geplaatst. Met deze Stolperstein worden mensen herdacht die slachtoffer zijn geworden van het nationaalsocialisme in de periode van de Duitse bezetting. We hebben het 4 mei comité Langedijk gevraagd om mee te willen werken aan het plaatsen van de Stolperstein voor bakker Gerrit Luit Bruin uit Sint-Pancras.”

Een kindje

De geboorte van een kind kwam op een uiterst ongelegen moment. Het echtpaar besloot de baby af te staan om het op een veilige plek te laten leven. “Bij de geboorte en het verdwijnen van het kind waren een Leidse arts en een dominee bij betrokken. Zij vluchten dus zonder het kind naar Sint-Pancras en kregen onderdak bij bakker Bruin. Maar Sint-Pancras werd ook te gevaarlijk en zij kregen onderdak bij Klaas Heinis, die een watermolen had in Vroonermeer. Ze verbleven daar in een schuur en werden in de zomer van 1944 door Nederlandse politie in uniform gearresteerd. Op 3 september werden ze getransporteerd naar Auschwitz. Richard stierf en mijn moeder overleefde het kamp en trouwde in 1950 met mijn vader.” Zij kregen twee zonen.

Geheim

“In de laatste fase van haar leven maakte mijn moeder haar grote geheim bekend aan mijn broer over de baby die ze hadden weggegeven. De geboortedatum had ze niet verteld en ook niet of het een jongetje of meisje was... Een aantal jaren na de dood van mijn moeder ben ik op zoek gegaan naar een halfbroer- of zus, maar tot op heden geen resultaat. Hoewel het hun plicht was hebben na de oorlog de nieuwe ouders van het kind hun geheim van deze adoptie nooit iets verteld. Maar ik blijf zoeken en hopelijk zal dat leiden tot een hereniging.”

Lezing bijwonen

Iedereen is van harte uitgenodigd om de lezing bij te wonen in de Binding in Zuid-Scharwoude. Donderdag 25 april, aanvang 20.00 uur. Toegang is vrij. De lezing wordt georganiseerd door het 4 mei comité Langedijk.

Door: Ruud de Waard