Naar de Oranjesluizen

door John Jansen van Galen

Met twee trekpontjes langs het IJ naar de Oranjesluizen: het is een unieke wandeling. Op warme zomerdagen kun je er op de kade gadeslaan hoe de vrijetijdsschippers, lichtelijk verhit, witte kapiteinspet op, elkaar met hun schuitjes verdringen om geschut te worden; soms komen kwade woorden uit rode koppen. In de winterdag zie je er enorme aken IJsselmeerwaarts varen. Dit is een gevarieerde wandeling. Eerst lopen we door de karakteristieke architectuur van oud Nieuwendam naar de ruige, natte natuur van het Rietland, dat uitzicht biedt op het compex van chemiebedrijf Albemarle, door oudere Noorderlingen nog altijd Ketjen genoemd. Dan lopen we vlak langs het brede IJ naar het rijtje voormalige sluiswachterswoningen bij Schellingwoude en nemen, vice versa, een kijkje op de sluizen die je via de sluisdeuren even kunt oversteken. Kuier het dorp door en sla af naar het witte torentje op een terp onderaan de dijk. Het is van 1866 en maakt deel uit van een ‘waterstaatkerkje’: het is met Rijkssteun en onder toezicht van Rijkswaterstaat gebouwd. Bewonder de fraaie muziekkoepel.

Het is nu volop lente: bosanemonen en dotterbloemen bloeien. Dan lopen we aan weerszijden tussen volkstuincomplexen achter zware hekken door en begrijpen maar al te goed waarom de wethouder van Groen Links die openbaar toegankelijk wilde maken. Over een fietspad voortgaand passeren we een opvallend monument, dat de Poort van Nieuwendam heet. Wie denkt dat het uit straatstenen bestaat heeft gelijk: de kunstenaar verwerkte er 100 meter van de vroegere Zuiderzeeweg in. En daar is de eerste pinksterbloem! We zien de rode pannendaken van Nieuwendam alweer als we opeens voor een breed water staan. Je kunt het houden voor een groot uitgevallen vijver in een stadspark, maar het is een ‘breek’, het restant van een dijkdoorbraak, in dit geval de Allerheiligenvloed van 1570. Vijf en een halve eeuw geleden! De huidige omwonenden zijn blij met deze groene, open ruimte in hun woonwijk. Nu lopen we Nieuwendam weer in en gaan onder de robuuste poort tussen de huizen door het ovalen Purmerplein op. Toen wij ooit overwogen hier in de buurt te gaan wonen kwam prompt buurman en cabaretier Ivo de Wijs op ons af om ons te bezweren dan ook op dit plein onze boodschappen te doen, anders ging het naar de knoppen. Maar zo te zien floreert het nog. Lengte: 6 km, 1,5 uur. Deze wandeling ook maken? Hieronder staan nog 5 wandelroutes van John Jansen van Galen.

Routebeschrijving: 

Start: Purmerplein. OV: lijn 35, Purmerplein. Parkeren in de omgeving. Ga bij de bushalte naast de juwelierszaak onder de poort door de Beemsterstraat in. Op Nieuwendammerdijk rechts, tegenover nr 399 linksaf langs schommels het voetpad op. Dit pad met een bocht naar links blijven volgen (water aan rechterhand), aan het einde rechtdoor over klinkertrottoir, voorbij de witte brug linksaf over houtsnipper-pad (langs bord Schellingwouderpark) door hekje weiland en voor water (het IJ) linksaf. (NB.: Is hier te modderig, dan de dijk blijven volgen tot de eerste zijweg rechts). Nu met 2 trekpontjes naar Schellingwoude, daar schuin links omhoog naar klinkerweg (even rechts naar Oranjesluizen v.v.), op Schellingwouderdijk rechtsaf. Linksaf naar het witte kerkje, daarvoor linksaf, wit brugje over, door volkstuincomplex en op fietspad langs verkeersweg links. Bij bakstenen monument (de Poort van Nieuwendam) naar rechts oversteken en op fietspad eerste voetpad links. Dit blijven volgen en op Y-splitsing bij breed water (de Breek) rechts, het water steeds links houden tot aan de drukke Volendammerweg. Deze oversteken en rechtdoor over voetpad. Op eerste kruising links, brug over, Beemsterstraat door, onder poort door weer naar Purmerplein.