Waarom je de tentoonstelling Papier Biënnale 2022 niet mag missen

De eerste tentoonstelling is Papier Biënnale en zit vol fantasie. Neem het werk van kunstenaar Layla May Arthur: “Zij maakt een heel eigen sprookjesachtige wereld met elementen uit sprookjes en volksverhalen van vroeger,” vertelt Diana Wind, conservator bij Museum Rijswijk, “daarvan maakt Layla May Arthur een soort toverlantaarns.” De creatieve bezoeker kan bij deze tentoonstelling ook zelf aan de slag: “Mensen mogen zelf ook toverlantaarnachtige creaties maken.”

Twintig kunstenaars

In totaal exposeren twintig kunstenaars op de Papier Biënnale. Deze zijn geselecteerd uit meer dan vierhonderd kandidaten. “Ze komen meer uit Nederland dan anders”, licht Wind toe. De kunstenaars moesten zich vorig jaar al aanmelden, en op dat moment was nog niet bekend of ze rond deze tijd überhaupt zouden kunnen reizen. “Er doet een kunstenaar mee uit Bulgarije, een uit Frankrijk, een uit Amerika en een aantal uit Engeland. Verder komen ze overal vandaan uit Nederland: van Groningen tot Zuid-Limburg.”

Conservator Diana Wind.

Het thema is transitie, oftewel verandering. “De kunstenaars gebruiken papier als hun belangrijkste materiaal. Maar wat voor ons het belangrijkst is, is de inhoud van het werk.” Bij het selecteren van de kunstenaars lette Wind op originaliteit, op wat ze specifiek met het papier deden, en welk verhaal ze daarmee willen vertellen. “Ik zocht naar verschillende invalshoeken om een zo breed mogelijk beeld te geven van wat verandering nu precies is.” 

Voorbeelden van veranderingen die momenteel wereldwijd gaande zijn, zijn de grootschalige migratie - er zijn meer dan 100 miljoen vluchtelingen onderweg - en de vraag ‘Mag je zijn wie je bent?’. Met stickers kunnen bezoekers op een wand aangeven hoe zij over bepaalde stellingen denken. Bijvoorbeeld: “Verandering moet van grote bedrijven komen.” Of: “Ik heb vertrouwen in verandering.” Ook mooi zijn de quotes op het ‘stellingenbord’, zoals die van Morrie Brickman: “We zijn allemaal voor vooruitgang, mits die geen veranderingen meebrengt.”

Erik van Maarschalkerwaard, Brandweerkazerne, 2022, luciferdoosjes, 16x33x9cm.

In tijden van grote veranderingen vluchten mensen wel vaker in verbeelding. Zoals in de 19e eeuw, met de opkomst van stoommachines en fabrieken, toen de Romantiek floreerde. Mensen wilden toen terug naar de natuur. Die neiging zien we ook nu weer, aldus Diana Wind. “De natuur is gezond en goed voor ons. Kunstenaar Arno Kramer bouwt een hele ruimte die gaat over de natuur, om in te verdwijnen.”

Alsof de natuur van onze rommel nieuwe planten heeft bedacht

Ook de Engelse kunstenaar Tracey Bush zet aan het nadenken over de natuur. Zij maakt planten van verpakkingspapier, vooral van snoeppapier dat zij vaak in de natuur tegen komt, alsof de natuur van onze rommel nieuwe planten heeft bedacht.

Tracey Bush, The Little Clod of Earth, papieren verpakkingsmateriaal diorama, 46x30x20 cm.

Waar de Papier Biënnale nu eigenlijk om gaat: de bezoekers een hart onder de riem steken. “Ik gun het iedereen om deze tentoonstelling te zien, omdat we best in een heftige tijd leven,” legt Diana Wind uit. “Er wordt een enorm beroep gedaan om ons aanpassingsvermogen. Met deze tentoonstelling kun je even uit een wereld stappen waarin je geconfronteerd wordt met inflatie, keuzes - zoals wel of geen vlees -, de thermostaat die lager moet, de vraag of je wel of niet op vakantie kunt. Na afloop hoop ik dat je met een fijn gevoel naar huis gaat.”

Hazel Glass, Shadows within the Elder Oak, 29 lagen handgesneden papier, 17,8 x 22,9 cm.

Dorp in beweging

Gelijktijdig start bij Museum Rijswijk de tentoonstelling ‘Dorp in beweging’, over de grote veranderingen die Rijswijk heeft doorgemaakt - en nu doormaakt. In een volgend artikel lichten we die uit.