Workshop over normen en waarden smaakt naar meer

Chrit Wilshaus

De workshop, waar ruim twintig statushouders geïnteresseerd aan deelnamen, werd verzorgd door Stichting Voorlichters Gezondheid. De voertaal was Arabisch. Gelukkig voor uw verslaggever en andere niet Arabisch-sprekenden werd wat er gezegd werd van tijd tot tijd in het Nederlands vertaald. Na een voorstelrondje vroeg gespreksleider Hafida Boukayoua deelnemers te vertellen wat ze leuk vinden aan Nederland. “Gastvrijheid”, “geen discriminatie”, “gelijkheid, vrijheid van meningsuiting (je mag ook tegen de overheid zijn)”, “alles is goed geregeld”, “Nederlandse mensen zijn heel warm”, “je kunt jezelf zijn” en “je hebt hier veel meer kansen”, waren zaken die genoemd werden. Een van de deelnemers overtrof iedereen door te stellen alles aan Nederland leuk te vinden. Het zeggen van je mening zonder dat je bang hoeft te zijn dat dit nadelige gevolgen heeft, is voor nagenoeg alle statushouders overigens een nieuwe ervaring.

Respect

Het gesprek werd vervolgens gevoerd aan de hand van een aantal foto’s die stuk voor stuk een thema vertegenwoordigde. De eerste foto bood de mogelijkheid met elkaar over respect te praten. Dat gebeurde trouwens op een respectvolle manier. Respect, werd geconstateerd, heeft te maken met open zijn. Je hoort respect te hebben voor elkaar, was de algemeen gedeelde opvatting. En een van de deelnemers aan het gesprek benadrukte dat de Islam ook voorschrijft mensen met respect te behandelen. Iemand merkte op blij te zijn in Maassluis naar de moskee te kunnen. In Syrië kon dat volgens hem door de oorlog niet meer door de onderlinge strijd tussen gelovigen van verschillende richtingen. Ook wonen er vrijwel geen Joden meer in Syrië momenteel.

Oogcontact

Is het in de Arabische wereld gewoon om iemand te helpen zonder eerst te vragen of iemand geholpen wil worden, hier kun je dat maar beter eerst vragen, drukte Hafida Boukayoua de workshopdeelnemers op het hart. Nog een verschil: oogcontact. Van een Somalische man hoorde de gespreksleider een keer dat oogcontact tussen man en vrouw betekent dat je dan met elkaar naar bed mag. Dat was de reden dat hij vrouwen niet durfde aan te kijken. Zelf leerde Hafida Boukayoua, die van Marokkaanse afkomst is, dat het onbeleefd is om iemand aan te kijken. Een docent interpreteerde dat aanvankelijk als disrespect en liet haar vader daarom zelfs op school komen.

Handelingsonbekwaam

Dat vrouwen dezelfde rechten hebben als mannen, maar in zelfde functies wel nog vaak minder verdienen, was een ander onderwerp wat ter sprake kwam. Maar, aldus Hafida Boukayoua, voor 1959 hadden vrouwen ook in Nederland minder rechten dan mannen. Zo moesten vrouwen bij belangrijke beslissingen eerst toestemming van hun echtgenoot vragen; zonder zijn handtekening kon een vrouw wettelijk vaak niets beginnen omdat de Nederlandse wetgever haar handelingsonbekwaam vond. Het is goed, aldus de gespreksleider, erbij stil te staan dat in Nederland de opvattingen over veel zaken zijn veranderd in de loop der jaren. Peter den Boer, activiteitencoördinator van de vluchtelingen en locatiemanager voor de Oekraïners in de Vliet, vertelde eens gehoord te hebben dat in de Koran staat dat mannen hun vrouw mogen slaan. Of dat zo is? Het werd in alle toonaarden ontkend. Volgens de gespreksleider worden culturele gewoonten soms ten onrechte toegeschreven aan het geloof.

Homoseksualiteit

Over homoseksualiteit bestaat bij de statushouders die meededen met de normen en waardenworkshop nog de nodige vragen, zo bleek. Een gevoelig punt is ook: uitkomen voor je geaardheid. Ook al kan dat hier wel. Maar misschien heeft dat gewoon de tijd nodig. Dat is ook een kwestie van respect, werd gesteld. Een interessante vraag was die van Hafida Boukayoua of homoseksualiteit is aangeboren of een keuze is. Het kan genetisch zijn maar kan ook een keuze zijn, merkt een van de deelnemers op. De gespreksleider benadrukt dat het nooit een keuze is.

Discriminatie

Vergeleken met wat we in Turkije hebben meegemaakt, bestaat er in Nederland geen discriminatie, aldus een workshopdeelnemer. Die eraan toevoegde positievere ervaringen te hebben met Nederlanders van Turkse afkomst. Uiteraard kent ook Nederland vormen van discriminatie. Zoals niet op een sollicitatie worden uitgenodigd vanwege je naam of afgewezen worden om je leeftijd. “Als je discriminatie meemaakt, is het belangrijk daarover te praten”, aldus Hafida Boukayoua. Ondertussen vliegt de tijd; het is voorbij voor je er erg in hebt. Of de mannen dit soort gesprekken misschien vaker met elkaar wil houden, polst Peter den Boer. Een meerderheid van de deelnemers ziet dat wel zitten.