Bezoek Fort bij Krommeniedijk tijdens het Weekend van het Verdedigingserfgoed

Historie ma 8 apr, 11:33

UITGEEST - Het Weekend van het Verdedigingserfgoed, op 20 en 21 april, belooft een fascinerende ontdekkingsreis te worden door de rijke geschiedenis van Nederlands verdedigingslinies. Een van de hoogtepunten van dit gloednieuwe festival is de mogelijkheid om het Fort bij Krommeniedijk van dichtbij te ervaren, een essentieel onderdeel van de eerbiedwaardige Stelling van Amsterdam.

Het fort vanuit de lucht. (Foto: aangeleverd)

Door Oesha van Dijk

Fort K’IJK, zoals het ook bekend staat, ligt aan de rand van een uitgestrekt veenweidelandschap en is een intrigerend stukje erfgoed dat teruggaat tot de periode tussen 1880 en 1914, toen de Stelling van Amsterdam werd gebouwd om de stad te beschermen tegen vijandelijke dreigingen.

Stelling van Amsterdam

Het Weekend van het Verdedigingserfgoed biedt bezoekers op zaterdag 20 april van 13.30 uur tot 14.45 uur de mogelijkheid om deel te nemen aan een rondleiding door het Fort bij Krommeniedijk. Ervaren gidsen nemen hen mee op een reis door de tijd, waarbij ze de geschiedenis van de Stelling van Amsterdam en de speciale rol van dit fort belichten. Bezoekers ontdekken de aanleiding voor de bouw van de Stelling en hoe deze Amsterdam in het verleden heeft beïnvloed, terwijl ze zich verdiepen in de verschillende periodes van fortgebruik.

De Stelling van Amsterdam, een verdedigingslinie rondom de stad, staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Fort Krommeniedijk is een van de 46 forten die deel uitmaken van deze historische linie. Gebouwd tussen 1880 en 1914, diende de Stelling als bescherming tegen vijandelijke dreigingen. Het ingenieuze systeem van forten, batterijen, dijken en sluizen kon het land onder water zetten, een strategie genaamd inundatie. Tegenwoordig wordt deze techniek nog steeds toegepast door boswachters van Landschap Noord-Holland, waardoor wormen naar boven komen, een belangrijke voedselbron voor weidevogels. Het gebied rond Fort Krommeniedijk biedt deze vermoeide vogels een rustplek, wat resulteert in een prachtig vogelspektakel. Het fort, in gebruik van 1897 tot 1956, heeft tegenwoordig een nieuwe bestemming. Een deel ervan biedt een fijne woonplek voor jongvolwassenen met autisme, terwijl andere delen, zoals het Belevingscentrum Fort K’IJK en de Theeschenkerij, open zijn voor publiek.

Kiekeboe

Een van de opvallende kenmerken van het fort is het ‘kiekeboe’ kanon, dat ooit een cruciale rol speelde in de verdediging van het gebied maar nu dient als een prachtig uitkijkpunt. Het fort wordt tot leven gebracht door de gidsen, die ook stilstaan bij hoe soldaten vroeger leefden en werkten in hun vertrekken en stellingen.

Audiotour

Voor wie dieper wil ingaan op de geschiedenis en de unieke architectuur van het fort, is er de audiotour. Deze tour, die ongeveer 30 minuten duurt, neemt bezoekers mee op een reis door de Stelling van Amsterdam en de bijzondere rol van dit werelderfgoed in het natuurgebied. De audiotour is een aanrader voor zowel volwassenen als kinderen en is beschikbaar in het Engels, Duits en Nederlands, waardoor het toegankelijk is voor een breed publiek. ‘’De rondleiding is minder geschikt voor jonge kinderen. Voor kinderen vanaf zes jaar en zeker ook voor volwassenen hebben we belevingscentrum Fort K’IJK. Hier komen natuur en het strategische landschap in de Stelling van Amsterdam tot leven. Stemmen van de boswachter en de fortwachter nemen je met de audiotour mee op reis. Verbeelding, projecties, licht en donker laten de unieke architectuur van het fort tot zijn recht komen,’’ aldus de organisatie.

Het Uitkijkpunt

Een van de hoogtepunten van het bezoek aan het fort is het Uitkijkpunt, dat gratis toegankelijk is en een adembenemend uitzicht biedt op het omliggende landschap. De organisatie legt uit: ‘’In onze K’IJK-koepel bevind je je op een magisch uitkijkpunt, bovenop de voormalige hefkoepel. In het voorjaar wemelt het hier van de weidevogels. Maar het hele jaar door is dit echt genieten, want vanaf deze hoogte heb je goed zicht op het oer-Hollandse landschap rondom. Spot grutto’s en andere vogels zoals de steltlopers en eenden. In totaal wel 40 verschillende vogelsoorten. In de koepel vind je meer informatie over de vogels van dit gebied.’’

Toegankelijkheid

Om ervoor te zorgen dat het fort toegankelijk is voor alle bezoekers, is er veel zorg besteed aan de voorzieningen. Zo is de audiotour beschikbaar in verschillende talen en zijn er speciale voorzieningen getroffen voor bezoekers met beperkte mobiliteit.

Landelijk evenement

Het Weekend van het Verdedigingserfgoed is niet alleen een kans voor bezoekers om de geschiedenis te ontdekken, maar ook een belangrijk evenement in het behoud van historische locaties en het bevorderen van publieke belangstelling voor geschiedenis en erfgoed. In dit weekend zijn er verschillende activiteiten in forten, bunkers, vestingen en linies door heel Nederland. Een uniek en nieuw evenement waarbij je op plekken kunt komen waar je normaal geen toegang tot hebt. Op www.forten.nl is meer informatie te vinden over het landelijke evenement.