‘Enge post’ van Belasting zat verstopt in de pannen’

Hans Wilmer (82), een leven lang de medemens in nood helpen bij Humanitas

“Het is de tweede”, lacht Hans. Hij kreeg al eerder deze oorkonde, maar dan van de Zaanse afdeling. Op 24 februari kwam daar de Humanitas bekroning bij op landelijke niveau. Natuurlijk is hij trots op de onderscheiding. Maar gelijk zegt hij: “Dit kon alleen gebeuren door de positieve samenwerking van heel veel vrijwilligers die zich inzetten voor de samenleving en de medemens een handvat bieden.”

Dertig jaar mantelzorger

De medemens die worstelt met z’n geestelijke gezondheid helpen deed Hans Wilmer al in zijn jeugd. Zo zag hij een man die iedere dag voor zijn ouderlijk huis een rondje liep. Nieuwsgierige Hans liep met hem mee en nodige de man spontaan uit voor een kopje koffie om zijn verhaal te kunnen doen. Het bleek dat de wandelaar worstelde met psychische problemen. Wat de Zaandammer toen niet wist, is dat de vrouw waar hij zijn leven mee ging delen, ook worstelde met haar geestelijke gezondheid.

“Ik ben dertig jaar mantelzorger geweest. Afgelopen december is mijn vrouw overleden.” Het is even stil in zijn huiskamer in woongemeenschap Oase. “Maar het was goed zo. Gelukkig hebben we op een goede manier afscheid kunnen nemen.”

Buddy

Na een carrière in de grafische industrie kon Hans in 1996 in de VUT. Achter de geraniums zitten zag hij niet zitten. Hij werd bij Humanitas buddy voor ex-psychiatrische patiënten. “Mijn vrouw was toen al tien jaar psychiatrische patiënt. Ervaring genoeg. Al snel werd ik gevraagd deel uit te maken van het bestuur.” Wat hij aantrof bij de werkgroep Vrijwillig Huisbezoek, stemde hem niet tot blijdschap. Er was wel een coördinator en twee vrijwilligers, maar er waren geen cliënten. Door zijn contacten bij diverse organisaties als het SMD en publiciteit in de Zaanse kranten, kwam er nieuw leven in de brouwerij.

“Rekenen is een ander ‘dingetje’ in mijn leven. Mijn vader leerde me al vroeg cijferen. Hij legde centen en halve centen op de salontafel en ik moest dan vertellen hoeveel het was. Toen Annemarie Wechelaar van de Humanitas afdeling financiën aan mij vroeg of ik iemand wist die een cliënt kon helpen met zijn administratie, ontstond spontaan de afdeling Thuis Administratie.”

Vuilniszakken vol

In die rol hielp Hans eerst zelf mensen die de papierwinkel niet op orde hadden. Maar al snel had hij een netwerk van vrijwilligers om zich heen verzameld. “Fiscalisten, boekhouders, noem maar op, gingen de mensen thuis helpen hun financiën op orde te brengen. Want je maakt wat mee hoor! Je ordende de chaos. Ik kreeg letterlijk vuilniszakken vol bankafschriften en ongeopende brieven om uit te zoeken. Zo kwam ik bij iemand die zijn administratie ook zo deed. Maar ik zag tussen zijn post niet de bekende blauwe enveloppen. Die zijn juist belangrijk want het kan een dwangbevel en veel problemen opleveren als je ze niet opent. Toen ik vroeg waar de ‘enge post’ was, werd ik de keuken ingestuurd. Die brieven waren keurig ongeopend bewaard in de pannen…”

Opsteker

Hans lacht bij het terugdenken aan dit soort situaties. Maar inmiddels groeide het werk. Er kwam ook een klussendienst bij. “We hadden toen 45 vrijwilligers voor drie projecten.” Een jaar nadat Hans begon, won Humanitas de Jan Renkenprijs voor vernieuwende projecten. “Dat leverde 10.000 gulden pop. Een geweldige opsteker”, zegt Hans glunderend.

‘Bureau Quitte’

De groei, inzet en het succes van het Zaanse team - waar inmiddels Hans Lansbergen en de vrouw van Hans Wilmer zelf aan meewerkte - viel ook bij het hoofdbestuur op. “Snel en praktisch de mensen helpen bij hun thuisadministratie heeft altijd voorop gestaan in onze aanpak. Om dat nog sneller te kunnen doen, hebben we ‘bureau Quitte’ opgericht. Samen met Rob Moonen van inkomensbeheer Purmerend en Hetty Kamphorst gingen de vijf coördinatoren aan de slag. We kregen zelfs drie jaar steun door de provincie en gemeente.”

Met spijt in zijn stem zegt Hans dat deze succesvolle aanpak wegviel toen de wijkteams dit werk overnamen. “Kijk, we hadden een map gemaakt voor de vrijwilligers, samen met Gitta Overmaat van het hoofdbestuur. Daarin staat alle kennis en vind je alle handvatten om cliënten goed en praktisch te kunnen helpen.”

Stoppen

De steeds meer aandacht vragende thuissituatie dwong Hans het stokje van de thuisadministratie over te dragen aan andere vrijwilligers. Hij hielp wel jarenlang nog een paar mensen. “Afgelopen jaar ging mijn laatste cliënt naar het verzorgingstehuis. Een mooi moment om te stoppen. Na 26 jaar is het wel genoeg”

Blijft één vraag over, als je thuis al je vrouw verzorgt (en dat dertig jaar met heel veel liefde doet), waarom zoek je dan dezelfde uitdaging op als vrijwilliger? 

“Het is zulk dankbaar werk. Het is heel fijn de medemens te kunnen helpen met jouw expertise. Je ziet de mensen opbloeien en het geeft mij ook een stuk ontspanning. Daarbij, het is niet zo netjes gezegd, maar wel waar: ik ben een type van ‘niet lullen, maar doen.”