Brigit verzorgt roofvogeldemonstraties in Landgoed Hoenderdaell: ‘Als ze iets voor mij doen voel ik liefde’

Door: Sandra Ooms

Stralend loopt ze ons tegemoet, wanneer we ons melden bij het Avitorium, het roofdierverblijf van Landgoed Hoenderdaell. Ze loodst ons langs de lege tribune, waar straks een roofvogeldemonstratie wordt gegeven. “Het woord ‘show’ proberen we te vermijden hoor,” zegt ze, al wandelend voort. “Het is geen show waarin we de vogels leren om op een fietsje te rijden. Het is een demonstratie, waarin we informatie geven en de bezoekers de liefde bijbrengen voor deze prachtige dieren. Want het is belangrijk om ze te behouden voor de toekomst.”

Van leeuwen naar roofvogels

We nemen plaats aan een tafel, in het binnenverblijf waar de vogels verzorgd worden en waar het toegewijde team zeldzame pauzes neemt. We worden omringd door een aantal indrukwekkende vogels. Onze stemmen klinken zachtjes, om de vogels niet van streek te maken. “Tsja, waar zal ik eens beginnen,” verzucht ze met een brede glimlach. “Met dit vrijwilligerswerk is mijn jeugddroom uitgekomen. Ik voel me ontzettend bevoorrecht dat ik dit kan en mag doen. Ik kwam hier in 2012 als vrijwilligster om te helpen met schoonmaken. Mijn betrokkenheid werd steeds groter. Ik heb jaren meegewerkt om tijgerworkshops en roofvogelworkshops op te zetten. In het begin dacht ik ‘Hmm, vogels, zijn die nou zo interessant?’, maar daar ben ik op teruggekomen. Ik heb de tijgers en leeuwen losgelaten om me volledig te focussen op de vogels. Het allerleukste is als je een band krijgt met de vogels.”

De vogels kiezen zelf of ze wel of niet meedoen aan een demonstratie

Brigit legt uit dat het Dierenpark positive reinforcemement inzet om de dieren te begeleiden en te trainen. Het is een van de manieren om de dieren iets aan te leren. Bekrachtigen is aanmoedigen, belonen en versterken. Je wilt bepaald gedrag aanmoedigen, dus voeg je de beloning toe. “Onze vogels hebben allemaal een eigen karakter. Ze maken zélf de keuze om wel of niet mee te doen aan een demonstratie. We proberen het de moeite waard te maken voor de vogels om mee te doen, maar nee=nee. Als we het luikje openzetten tijdens een training of demonstratie kiest 95% van de vogels er wel voor om mee te doen. We pakken ze nooit dwingend beet, dat is niet hoe het hier werkt.” Bevlogen vertelt ze verder: “ Sommige vogels zijn hier geboren. Maar er komen ook vogels vanuit mensen thuis, vanuit een opvang of een andere dierentuin. Jacco bijvoorbeeld, een blauwgele ara, heeft 33 jaar bij mensen thuis gezeten. Sommige ara’s kunnen wel 80 jaar oud worden. Op een gegeven moment worden de verzorgers te oud om ervoor te zorgen. Het is niet dat deze mensen niet dol waren op hun vogel. Absoluut niet. Sommige mensen komen ze huilend hier brengen. Ze weten dat de vogels hier een beter leven krijgen. Daar doen wij ook alles voor.”

Tijdens de demonstratie: Brigit met Kappie de kapgier.

Vertrouwen opbouwen

Het begint allemaal met het vertrouwen winnen van de dieren. Brigit legt uit dat elke kleine verandering de vogels van streek kan maken. “Vorig jaar winter hebben we een verbouwing gehad en is de tribune verplaatst. Het vergt veel tijd en geduld om ze dit te laten accepteren. Een vogel is veel voorzichtiger dan een hond. Het blijft een wild dier. Bovendien hebben ze hier dus de genoemde keuzevrijheid. Ze hebben de ruimte om hier wel zeven meter hoog te zitten en als ze liever daar in het zonnetje willen zitten, dan accepteren wij dat. Ons park heeft vele soorten vogels, waaronder kookaburra’s, roodstaartbuizerds, gieren, sneeuwuilen, woestijnbuizerds en kleine zilverreigertjes. Ik kan goed met alle ara’s overweg, ben gek op Jerom, de Europese Oehoe en ook op Koos, een Zuidelijke Hoornraaf. Met een aantal heb ik echt een band opgebouwd. Dat is gewoon pure liefde. Zij kennen mij goed en vertrouwen me. Dat is de beloning die je terugkrijgt. Als ze iets voor mij doen, voel ik die liefde. Ze tonen hun affectie in dat vertrouwen. Het is in het begin al een compliment als ze je toelaten in hun territorium.”

Vliegen, speelgoed en puzzels

Brigit legt uit dat de vaste verzorgers de namen opschrijven van de vogels die aan de demonstraties van de dag mee gaan doen. “In de ochtend worden alle vogels gewogen. Als een vogel is afgevallen is dat een teken dat het beestje iets onder de leden kan hebben. Het is zo heerlijk als een vogel blij de weegschaal op stapt na mijn aanmoediging. Die heeft er dan zin in. Dan zetten we al het eten klaar, elke vogel heeft zijn eigen dieet. Dat zetten we allemaal klaar voor ze. De verblijven maak ik niet meer schoon, dat is te zwaar voor me geworden. Mijn werkdag zit helemaal vol. Ik werk op dinsdag en zaterdag en wanneer de nood hoog is ben ik ook beschikbaar. Als ik niet de oppas had op mijn kleinkind, dan zou ik hier nog vaker zijn,” lacht ze. “In de ochtend nemen we een half uurtje pauze en met de lunch ook. De rest van de dag is voor de vogels. We laten ze lekker vliegen in de arena, als ze die dag niet in een demonstratie zitten. Dat vinden ze heerlijk. Ze zouden anders een heel saai leven hebben. We bieden ze ook puzzels en speelgoed aan, aangepast op de vogel. De ene vogel is heel slim en houdt van moeilijke puzzels, de ander vindt het al spannend om een doosje uit elkaar te trekken. We zorgen op die manier voor afwisseling in hun leven, net als in het wild.”

Pronken met Koos

Na de demonstratie met publiek, waarin Brigit bevlogen ontzettend veel boeiende informatie deelde, haalt ze Koos nog even tevoorschijn. Één van haar lievelingetjes. De vogel staat ook trots afgebeeld op de katoenen tas, die om haar schouder hangt. Koos doet onder andere voor hoe zijn soortgenoten in het wild een gevaarlijke slang vangen. Tussendoor geeft ze hem hapjes als beloning. “Ja, dit zijn stukjes rat en muis. Denk daar maar niet te lang over na. Dat doe ik ook niet als vegetariër,” lacht ze. “Ach, álles doe ik, uit liefde voor de vogels.”