‘Neem nooit een draailier in je gezelschap’
WESTZAAN - “Neem nooit een draailier in je gezelschap. Stemmen, altijd maar dat stemmen!”, lacht Arthur Nieuwenhuis met milde spot naar Gitta Margaroli. Die doet haar best het middeleeuwse muziekinstrument snel op orde te brengen. Ho! De lezer die bij woorden als draailier en middeleeuws nu afhaakt, gaat wat missen! Want de Zaanstreek heeft er met Arthur and Friends echt een zeer bijzonder muziekgezelschap bij. Dat treedt zaterdag 19 september voor het eerst in de schijnwerpers met hun premièreconcert in de Zuidervermaning in Westzaan.
Muzikale Ierse historie herleeft door nieuw gezelschap Arthur and Friends
Heel soms ontmoeten gelijkgestemde muzikanten elkaar en ontstaat er zo’n bijzondere chemie waardoor je als toehoorder tot in je kern wordt geraakt als ze gaan spelen. Dat ervaar je als Gitta Margaroli (draailier, nyckelharpa, gitaar en zang), Jochem Beltman (viool en duimpiano), Marco Baartse (uilleann pipes, bouzouki, gitaar, tin whistle en zang), Nico Beltman (tin whistle/low whistle, viool, gitaar, doedelzak en zang) en Arthur Nieuwenhuis (bodhrán en cajon) muziek maken. De band is ontstaan uit de vriendenclub van Arthur, de nestor en percussionist van de groep.
New Roads
Onder de titel ‘New Roads’ presenteren de ras-muzikanten een akoestische avond met Keltische muziek ‘en meer’. Want het zijn niet alleen duivels knap gespeelde jigs en reels die je in vervoering brengen, minstens zo mooi zijn de gezongen folknummers. Zoals From Clare to here, geschreven door Ralph McTell, de man die bekend werd door het nummer Streets of London (1969).
‘Fluitje van een cent’
Het vijftal maakt niet alleen bijzondere muziek, ze spelen op instrumenten die zo apart zijn dat ze speciaal voor hen zijn gemaakt. “Valt bij mij wel mee hoor. Ik speel op ‘een fluitje van een cent”, grapt Nico als hij verwijst naar zijn tin whistle. “Onmisbaar bij Keltische muziek”, zegt Arthur die zijn bandlid een muzikale duizendpoot noemt. “Want hij zingt ook niet onverdienstelijk.”
Gitta moet voor het goed leren bespelen van de nyckelharpa (een snaarinstrument uit Zweden dat ook wel sleutelviool wordt genoemd) les nemen op het Conservatorium in België. “Want hier in Nederland is er niemand”, zegt ze.
Ierse doedelzak
Marco toont zijn uilleann pipes, de Ierse variant van een doedelzak. Alhoewel, het lijkt op een doedelzak, de pijpen lijken meer op klarinetten. En de lucht wordt erin geblazen door een balg die Marco aan zijn arm gespt en ermee bedient.
“Iedereen in de groep zet met zijn instrument een eigen muzikale handtekening. Je leert vooral door te luisteren hoe anderen spelen”, licht hij toe. “Je speelt dan wel hetzelfde nummer, maar ieder doet het toch weer anders. Folk is daarbij een beetje te vergelijken met de variëteit die je in de blues tegenkomt.”
Naast als autodidact je talent uitbouwen zijn er wel plaatsen waar je les kunt krijgen. Maar vaak niet in de eigen regio. “Zo kun je in Zeist les krijgen bij de stichting Draailier en Doedelzak.”
Talenten
Het talent van dit bijzondere muziekgezelschap komt uit alle windstreken. Marco mag dan gewoon in Krommenie wonen, Jochem woont nu vanwege studie in Breda, Gitta en Nico in Almere en Arthur in Kwadijk. Vraag niet hoe het gezelschap elkaar heeft gevonden. “Hoe komt een mens aan luizen?”, lacht Nico. “We zaten te wachten op Marco. De ‘jonge hond’ hadden we nodig om ons compleet te maken.” De repetities vinden ook plaats bij Marco. En hoe!
Sneller, steeds sneller…
Net als bij gewone muziekbands, speelt de drummer een essentiële rol. Bij het inzetten is dat gelijk te zien aan Arthur. Hij zet in op zijn bodhrán (uitgesproken als bauwron). Dit is de Ierse lijsttrommel die bespeeld wordt met een soort trommelstok met één of twee slageinden. De ogen van de bandleden vinden elkaar en het opzwepende, bekende Ierse ritme vult de woonkamer. Dan laat Jochem op zijn viool horen wat jigs en reels zijn. Sneller, steeds sneller gaat het.
Jigs en reels
“Als je zweetdruppels op zijn voorhoofd ziet verschijnen, hoor je de jigs en reels”, legt Arthur uit. De rijtjeswoning vult zich met indrukwekkend samenspel. Kousenvoeten tappen gezamenlijk mee in het meeslepende ritme. De muzikale Ierse historie herleeft. Opvallend is hoe de middeleeuwse muziekinstrumenten de moderne mens als toeschouwer in vervoering kunnen brengen.
De moeilijke weg?
“We zoeken graag muzikaal nieuwe wegen op, net zoals de naam New Roads van ons programma. Misschien wel een moeilijke weg omdat mensen deze muziekinstrumenten niet kennen. (Of een verkeerde associatie ermee hebben-red.) En omdat we nieuwe wegen moesten vinden, om te beginnen door de corona. Maar we willen Arthur and Friends in Nederland op de kaart zetten”, zegt Gitta.
Programma
Die reis begint op 19 september om 20.30 uur (zaal open 20.00 uur) in de Zuidervermaning in Westzaan, Zuideinde 233. Het concert krijgt een zeer bijzondere sfeer door kaarslicht. Het repertoire is vooral Keltisch. Maar de band mengt dit met muziek uit andere landen zoals Zweden, Frankrijk en Engeland. Zelfs enkele pareltjes aan muziek uit de Lage Landen komen voorbij.
Kaarten kosten 10,- euro, kinderen tot en met twaalf jaar gratis. Wel even reserveren via www.arthurandfriends.nl of bel met Hanneke Rustenburg, 06 – 131 677 30.
