PinksterZaan: beleef maandag levendig historisch evenement op Zaanse Schans
ZAANDAM – “En over deze sloot leggen we twee grote balken van houtzaagmolen Het Jonge Schaap met daarover pallets en houten plaatmateriaal. Daarmee maken we het mogelijk dat je een rondje via het weiland kunt lopen, langs het kampement en alle activiteiten die je in de sfeer van vroeger brengen. Daar links komt het mini-kanon. En rechts ontmoet je ‘t Wezen van Saeftinghe. De verhalende voorstelling over de middeleeuwse rietsnijder Roderick van Kuytaert die in het kreupelhout een wezentje ontdekte dat kan zwemmen als een vis en vliegen als een vliegje…” Bas Husslage, organisator en initiator van PinksterZaan, raakt niet uitgepraat over wat er komende maandag 29 mei - tweede Pinksterdag - gaat gebeuren op de Zaanse Schans. Een gratis toegankelijk historisch evenement waar juist de Zaankanter zelf welkom is.
‘Vier op Tweede Pinksterdag de Zaanse vrijheid’
“Onze streek heeft met het verslaan van het Spaanse leger echt Nederlandse geschiedenis geschreven. Na de overwinning op Tweede Pinksterdag vierden we PinksterDrie. Traditioneel gingen we als Zaankanters naar Purmerend om een ‘bokkie te kopen’. Dat deden we uit dankbaarheid naar het leger van Purmerend dat in 1574 meehielp. Welke streek heeft er nu een eigen feestdag?! We moeten ervoor waken dat die niet in de vergetelheid raakt”, stelt Bas die zich – samen met de bestuursleden van de stichting PinksterZaan - hard maakt om de Zaanse vrijheid elk jaar grootscheeps te vieren.
‘t Wezen van Saeftinghe... Maar pas op, het kan bijten!
Volgend jaar, tijdens de grootschalige viering van 450 jaar Zaans Ontzet, legt PinksterZaan ook veel nadruk op PinksterDrie. Tot dat het geval is, staat er vooral op tweede Pinksterdag (komende maandag dus) een levendig evenement gepland.
“Er is van 10.00 tot 17.00 uur van alles te doen en te beleven. We bouwen een historisch tafereel op, inclusief soldaten, rondtrekkende muzikanten, straattheater, verhalenvertellers, oude ambachten en de enige echte Jan Klaassen poppenkast. Want die was volgens de legende echt ‘trompetter in het leger van de prins’ en hielp mee de Spanjaarden uit ons land te verdrijven”, vertelt de organisator.
Wonderlijke vertelling
Egon Adel, bekend van zijn poppenkast op De Dam in Amsterdam, brengt een voorstelling over de persoon Jan Klaassen. Waarom kennen we zijn naam nu nog steeds als bekendste poppenkastpop? Wie was deze markante Jan Klaassen, zelf poppenspeler, die echt leefde in de tijd van de Tachtigjarige Oorlog? Een wonderlijke vertelling.
Ook de soldaten zijn van de partij. Dit keer met een minikanon. (Foto: Fred Wolf)
Verhalenvertellers
Wat is er eigenlijk precies allemaal gebeurd tijdens de Tachtigjarige Oorlog in de Zaanstreek? De Zaanse verhalenverteller Jacob Spaander deelt deze geschiedenis op zijn kleurrijke, eigen wijze. Niet op vaste tijdstippen, want deze vrijbuiter stippelt zijn eigen pad uit. Monique Velenturf vertelt over Freek de vrijbuiter en de Spaanse Helm.
Kluchten
Het programma is gevarieerd en biedt voor jong en ouder wat wils. Zoals het optreden van de Leidse Kluchtencompagnie die een nieuwe klucht heeft ingestudeerd voor PinksterZaan. Muziekgezelschap Goet ende Fyn vermaakt het publiek met allerlei historische muziek. Meezingen en dansen mag. Zie voor het complete programma www.pinksterzaan.nl/programma.
Muziekgezelschap Goet ende Fyn vermaakt het publiek met allerlei historische muziek. Meezingen en dansen mag.
Vrijheid vieren
Los van het feestelijk herdenken dat de Zaankanters bijna 450 jaar geleden met hulp van het leger van Purmerend het Spaanse leger versloeg, beseft de organisatie dat er relatief dicht bij huis een gevaarlijke oorlog voortduurt. Daarom wordt er beperkt gebruik gemaakt van zwaar geschut, zoals dat vroeger wel werd gebruikt vanaf de ‘schansen’ waar het leger zich achter verborg.
Bas Husslage: “We laten alleen een mini-kanon zien. Soldaten van de Rijdende Artillerie Amsterdam knallen daarmee ieder uur als ze hun spannende strijdverhalen gaan vertellen. Want ook al herdenken we hier nu onze eigen historie, we mogen nooit vergeten dat onze vrijheid niet vanzelfsprekend is. Dat die zomaar kan veranderen hebben we in eigen land – op een heel andere manier - allemaal gemerkt tijdens de corona lockdowns. Daarom; ‘vier de Zaanse vrijheid!”
Ook eten en drinken
In en rond het historisch kampement – opgebouwd op en rond de weilanden tussen de klompenmakerij en de Kalveringdijk - komt het publiek ook reusachtige schilders tegen, die portretjes maken van het publiek. Er weerklinkt historische muziek als je langs de kramen loopt waar je ook de houtbewerker en wolspinner aan het werk ziet. “Oude technieken als de touwslager en ‘taander’ komen tot leven. En natuurlijk is er het nodige te eten en drinken in de grote tent”, aldus Bas.
Wie is die rietsnijder die ‘t Wezen van Saeftinghe ving?
Derde Pinksterdag
Als opmaat naar volgend jaar wanneer het precies 450 jaar geleden is dat het Spaanse leger klop kreeg, gaan de activiteiten in bescheiden vorm door op dinsdag 30 mei, derde Pinksterdag, elders in de Zaanstreek. Zo treedt flamencogitarist Jeff Heijne om 20.30 uur op in de Groote Weiver in Wormerveer (gratis toegang) en komt het winkelende publiek op de Gedempte Gracht de poppenkast met het verhaal van Jan Klaassen tegen. Ook treedt Gonda Kaai op in de Oostzijderkerk in Zaandam en de Grote Kerk van Oostzaan met haar historische harpvertelling.
Geitensaté
Ook Zaanse bedrijven spelen in op Pinkersdrie. Zo kun je bij JongWijs in Westzaan op Pinksterdrie geitensaté eten. En maakt bakker Lex Brakenhoff onder meer een speciale taart, Spaanse Kater en Zaanse Sch(r)ansjes’; koekjes om je vingers (bijna) bij op te eten.
Oproep
Bas: “We krijgen gelukkig nu al steun van onder meer de gemeente Zaanstad en ondernemers die inspelen op de PinksterZaan-viering, volgend jaar gaan we echt uitpakken. Daarvoor zoeken we nog mensen die leuke ideeën hebben. Dat kan zijn op het gebied van kunst, theater, film etc. En dat mag zowel historisch als modern zijn, als het maar binnen de vrijheidscontext past.”
Wie meer informatie wil of een leuk idee heeft, kan een mailtje sturen naar info@pinksterzaan.nl of bellen met organisator Bas Husslage, 06 - 24 20 47 92.
