‘We mogen best trots zijn op Zaanse industriecultuur’
ZAANSTREEK – “Mooiste voorbeeld van hoe het Zaanse industrieheden en verleden met elkaar verbonden zijn is misschien wel wat je ziet als je op de Julianabrug staat; naast de moderne Duyvisfabriek zie je oliemolen De Ooievaar uit 1622. Je kijkt drie eeuwen terug in de tijd hoe Zaankanters vroeger werkten maar ook vandaag de dag. Met het Festival van de Zaanse Industriecultuur willen we hoe we hier bouwen, handel drijven én werken op laagdrempelige wijze onder de aandacht te brengen”, zeggen Projectleider Helmer Molenaar en bestuurslid Martine Verstraete.
IFIKZ verbreedt je blik met frisse kijk op Zaanse industrie
In de maand oktober vindt de achtste editie van het Festival van de Zaanse Industriecultuur plaats. Een creatieve geest bedacht hiervoor ooit de afkorting IFIKZ, een verwijzing naar het Nederlandse ‘Ik fiks het’. In Zaanstad ‘fiksen’ zo’n 7500 mensen het werk in de Zaanse industrie. (op een totaal van ongeveer 67300 banen in Zaanstad praat je dus over circa elf procent van de werkgelegenheid dat de industrie biedt) En ook al mogen dezelfde Zaankanters wel eens morren over de cacaogeur langs de Zaan, het snuifje linoleum dat de neus vult als je Krommenie bezoekt of een skyline van silo’s middenin een woonwijk, het is dezelfde industrie die onze streek al jarenlang welvaart brengt.
‘Hier wordt gewerkt’
“Wat je ziet aan industrie maakt allemaal duidelijk; ‘hier wordt gewerkt’. Dat doen we nu, maar ook eeuwen geleden al. De 1100 molens die ooit in de Zaanstreek stonden, waren namelijk ook fabrieken. De Zaanse arbeider heeft een gezonde ‘handen uit de mouwen en doorpakken-mentaliteit’. We zijn innovatief. Ondernemend. Dat zet zich door in bijvoorbeeld de iconische verhalen die je tegenkomt in de streekexpositie ‘Smaakmakers aan de Zaan”, licht het duo een onderdeel van het Festival toe.
Heden en verleden van de Zaanse industrie liggen dicht bij elkaar.
Zaanse arbeiders
De hele maand oktober kun je prachtige twee bij twee meter grote afbeeldingen zien van de Zaanse arbeiders. Die zijn te zien van het Hembrugterrein tot aan Wormerveer aan toe. De Zaanse fotograaf Mike Bink maakte de foto’s, de teksten zijn van Sarah Vermoolen.
Samenwerking
IFIKZ is een prachtige Zaanse samenwerking geworden tussen de wereld van cultuur, de industrie en de inwoners zelf. Het resultaat is te bewonderen in drie verhalen. Elk in een eigen kunstvorm gegoten. Zo is er de grote buitenexpo Smaakmakers aan de Zaan, de theatervoorstelling KRUIT, te zien in het HEM, en draait de film De Schoolmeester in Filmhuis de Fabriek.
Trots
De foto-expositie is een bewuste herhaling van zetten. “Het blijft dé manier om mensen te bereiken en de industrie onder de aandacht te brengen. Letterlijk voor je voordeur. Op de foto’s zie je mensen die trots zijn op het werk dat ze doen. Want we mogen best trots zijn op Zaanse industriecultuur. Dat is een missie die we met dit festival willen uitdragen”, licht Helmer toe.
‘Zaanse arbeider heeft gezonde ‘handen uit de mouwen en doorpakken-mentaliteit’
Deze keer zijn er foto’s gemaakt van de eigenaren/ondernemers van de kleinere Zaanse bedrijven. “We willen hiermee het idee hoe mensen over de industrie denken breder trekken. Laten zien dat er heel veel creativiteit achter die fabrieksmuren schuilt. Wist je bijvoorbeeld dat we hier Syrisch ijs maken? Of dat er frisdrank wordt gemaakt van (restproduct) gefermenteerde sinaasappelschillen? Met IFIKZ belichten we de veelzijdigheid van de Zaanse voedingsindustrie. De sensatie uit de historie verpakt in een hedendaags, inspirerend en eerlijk verhaal”, vertelt Martine Verstraete.
Kruit
Op vrijdag 14 en zaterdag 15 oktober is in museum het HEM, de oude munitiefabriek op het Hembrugterrein, de theatervoorstelling KRUIT te zien. Dit is een theaterproductie van Theatermijn, in regie van Rick Dros. Spelers zijn Marene Kok, Jolein Vermeulen en Carolien Janmaat. In KRUIT zoeken drie generaties vrouwen naar hun plek in het geheel van leven, liefde en verwoesting. Drie generaties met kruit in hun DNA.
Molen De Schoolmeester.
Film
Zondag 16 oktober sluit IFIKZ af met de filmvertoning van de film De Schoolmeester in Filmhuis de Fabriek. De film (90 minuten) vertelt het verhaal van molenaar Arie Butterman die al op vroege leeftijd zijn leven aan dat van de Westzaanse papiermolen heeft verbonden. Vol toewijding doet hij het fascinerende proces uit de doeken dat leidt tot het prachtige Zaans bord. Het papier gemaakt van lompen en waarvan wordt gezegd dat het is gebruikt om de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring van rond 1770 op te schrijven.
Molenaar geeft antwoord
En passant leert de kijker de Zaanstreek zelf beter kennen. Want de geschiedenis van de molen is nauw verweven met de geschiedenis van de streek. Jan Krijt, voormalig bestuurder van de Zaansche Molen en huidig bestuurder van het Fortuinfonds, verzorgt de inleiding. Arie Butterman is zelf aanwezig om eventuele vragen te beantwoorden na de voorstelling.
Tickets
Tickets voor de theatervoorstelling en het filmfestival zijn uitsluitend online te verkrijgen via www.ifikz.nl. Daar is ook meer informatie te vinden over de verschillende activiteiten en de exacte locaties van de buitenexpo.
IFIKZ komt dit jaar mede tot stand dankzij bijdragen van Gemeente Zaanstad, Provincie Noord-Holland, Zaans.nl., Olam Cocoa, Tate & Lyle, Duyvis Wiener, Cargill en AAK.
