Atelierbezoek bij Teska: ‘Wachten is onderdeel van schilderen’
CASTRICUM - Op haar website staat ze afgebeeld met een kwast op haar hoofd. En als curriculum vitae zie je een prachtige serie foto’s van haar op allerlei leeftijden. Dat tekent een heel bijzondere, heel persoonlijke vorm van een wereld aan gedachten, waarmee de Castricumse Teska Seligmann (Arnhem, 1956) zich manifesteert als schilder. “Het is net als wat ik met mijn altviool deed: trillingen de lucht in slingeren.”
Door Mieke Rozing en Ed Bausch
“Een plan hebben en tegelijkertijd de stroom toelaten. Dat is eigenlijk wat er gebeurt als ik aan de slag ga in mijn atelier.” Dat staat als een apart huisje in de achtertuin, met veel uitzicht omhoog naar de wolken. Ze studeerde aan de Amsterdamse Wackersacademie, woont 32 jaar in Castricum. “Ja, dan ben je toch wel iemand van hier denk ik. Ik ben hier in het dorp bij de kust helemaal thuis.”
Het was eigenlijk pas begin deze eeuw dat Teska zich ging toeleggen in het ontdekken van vormen en een beeldtaal. “Op de academie was het erg technisch, terwijl bij mij het inhoudelijke vooropstaat. Daar vloeit alles uit voort. Lyrisch abstract, dat is misschien een goede term voor mijn schilderijen.” Nog weer over de altiviool: “Geluid bestaat uit golven, licht ook. En licht op de een of andere manier op een doek aanbrengen, dat is wat je doet als schilder. En dat licht kan dan allerlei uitingsvormen krijgen.”
‘Een schilderij moet je soms af kíjken’
“Als ik in het atelier kom, ga ik altijd eerst zitten. En kijken. Wat is er nog nodig? Goed kijken en soms denk ik dan: ja, het is al af.” Ze refereert ermee aan een spreuk van Karel Appel. “Dat je een schilderij afmaakt door niet nog wat toe te voegen, maar dat je er indringend naar kijkt.” Met heel zorgvuldige en duidelijk uitgesproken lettergrepen vertelt Teska haar verhaal. “Het is het hele leven dat terugkeert in de schilderijen. Ze verhalen over hoe ik me, misschien net als een ander, verhoud tot de wereld. Nu is dat best een rare wereld met alle narigheid. Zo onoverzichtelijk.” Terwijl Teska, zo zoekend in haar werk, toch erg houdt van overzichtelijkheid.
Met hoofd en hart
Heel indrukwekkend in het atelier zijn de twee werken met twee bloemen. “De ene bloem in de knop gebleven, de andere tot bloei gekomen. Ze refereren aan mijn bestaan met mijn zus, die op negentienjarige leeftijd bij een verkeersongeval om het leven kwam.” Samen groeien tot aan het (moeten) loslaten. “Het is natuurlijk iets triests, maar tegelijkertijd zijn het ook twee heldere, mooie schilderijen.”
Pas onlangs kwam ze tot die twee werken. Ze werkt vaak met onderlagen van rauwe omber, gebrande sienna, gele oker en momenteel Engels rood. Soms wordt die laag daarna bewerkt met bijvoorbeeld spijkers. “Mengen van kleuren is bij mij meestal op het doek, niet op het palet. Op het doek krijg je de meer ‘vuile’ kleuren, waarmee je dan verdergaat, met een samensmelten van hoofd en hart. Soms is er een plan, en toch pakt het dan vaak heel anders uit. Dat is de stroom. Het leed van de wereld is op dit moment bijna niet te dragen, dan heb je een doorn in het hart.”
‘Het mag wel wat meer zichtbaar worden’
Dat schilderij zie je ook in het atelier. “Door te schilderen kan ik ermee omgaan.” En met verve… het is heel krachtig werk, sterk in uitdrukking en vorm, met ruimte voor de eigen gedachten. “Ik vind het mooi als je van een afstand naar het werk wordt getrokken en dat je dan met je neus erbovenop de details gewaarwordt.” Het is krachtig werk, dat wel vaker het atelier uit mag. Ze neemt bijna altijd wel deel aan de Kunstfietsroute. “Maar, als ik iets zou mogen wensen, dan zou dat het zijn, dat het werk meer zichtbaar is.”
En dat valt goed te begrijpen, want een kort verblijf te midden van een deel van haar werken is zonder meer indrukwekkend. Daar zou je zeker meer van bij elkaar willen zien.
Kijk ook op www.teskaseligmann.nl en op het filmpje van het atelierbezoek:
