Klimaatburgemeester Rik Smit wil van Havezathe voorbeeldwijk maken
LANDSMEER – Rik Smit neemt zijn rol als een van de twee Klimaatburgemeesters van Landsmeer serieus. Zijn focus ligt op het duurzaam isoleren van huizen. Hij wil een groep formeren die gaat uitzoeken hoe je dat het handigste en volgens de eisen van nu kunt doen, waarna de plannen concreet worden uitgevoerd. Te beginnen in de Havezathe, de wijk waar hij woont. En Rik Smit legt de lat maar meteen hoog: de wijk moet, eenmaal opgeknapt, als voorbeeld voor hele Nederland dienen. “Eerst inventariseren, daarna isoleren.”
Door Marcel van Stigt
Met Facebook heeft Rik Smit niet zo veel, maar nu hij Klimaatburgemeester is, vindt hij het toch wel wijs en handig dit sociale platform te betreden. Hij heeft daar een pagina geopend waarop een filmpje is te zien hoe zijn eigen dak binnen twee dagen effectief is geïsoleerd. Het dak wordt eerst ontbloot door de pannen, latten en het beschot weg te halen. De isolatieboxen worden zichtbaar – Rik noemt ze ‘broodtrommels’- en dan blijkt dat van de glaswol die ooit als materiaal is gebruikt nog maar een dun laagje over is. Er wordt nieuw, dikker materiaal aangebracht en er komt dampdoorlatende folie overheen. Nieuwe pannenlatten, dakpannen en nokvorsten maken de boel af. Klus geklaard en het effect merk je meteen. In de winter gaat er weinig warmte verloren, in de zomer wordt het niet te warm in huis. “Vergelijk het maar met een muts op je hoofd”, aldus Rik Smit. “En ieder huis verdient een muts.”
De 63-jarige Landsmeerder woont in, zoals hij dat zelf zegt, de slechtst geïsoleerde wijk van Nederland. Ongezien weet hij dat overal nog maar een dun laagje over is van de glaswol die vijftig jaar geleden bij de bouw is gebruikt. Met alle gevolgen vandien. In ieder geval gold dat voor het dak van zijn eigen huis. Maar dat is inmiddels opgeknapt.
Dak buurtbewoner
De aanleiding om zich voor de duurzaamheid door betere isolatie in te zetten is gevormd door een ander dak, dat van een buurtbewoner. Smit had zich uit interesse al aangemeld voor een werkgroep Isolatie, op uitnodiging van de gemeente Landsmeer die bewoners bij de geplande renovatie van de Havezathe wilde betrekken, en stuitte op de foto van dat dak, met holle ruimtes waaruit het isolatiemateriaal nagenoeg was verdwenen. Daar wilde hij het fijne van weten.
“Ik wilde die buurman opzoeken, maar belde per ongeluk op het verkeerde adres aan. Stomtoevallig bij Emmely, die zich ook als Klimaatburgemeester heeft aangemeld. We raakten in gesprek en wilden allebei iets doen om de duurzaamheid te stimuleren.”
Rik Smit wilde zich focussen op isolatie. Niet in de laatste plaats omdat volgens hem tot nu toe de verkeerde weg wordt bewandeld. “In de periode dat er voorlichting werd gegeven over de komende renovatie konden inwoners zich inschrijven voor een zonnepanelenactie. Heel leuk en aardig, maar eerst moet je de energie die het huis uitgaat binnen houden. Ik heb daarom niet ingetekend op die actie. Die holle ruimten op het dak zijn de binnenkant van de zolder. Als de glaswol is opgelost, is er een direct contact met buiten. Dan is het in de winter koud boven en in de zomer, als de temperatuur buiten hoog is, heel warm. Dus: niet eerst zonnepanelen plaatsen, maar eerst isoleren.”
Bewustwording
De huidige tijd vraagt volgens Rik Smit om bewustwording, en deze kwalificatie voegt hij graag toe aan de zogenaamde zeven deugden: matigheid, moed, verstandigheid, rechtvaardigheid, geloof, hoop en liefde. “Ooit zijn we opgeschrikt door de autoloze zondag. Daarna is er nooit meer een reden geweest om over duurzaamheid na te denken. Dat ben ik zelf wel ga doen, want onze bronnen raken op. Ik wil me hard maken om huizen beter te isoleren. In de Havezathe, maar ook daarbuiten. Isoleren gaat nu vaak van binnenuit. Bewoners halen bij doe-het-zelfzaak Van Dijk materiaal en gaan muren isoleren. Op zich is daar niks mis mee, maar biedt dit wel rendement? Beter is het om van buitenaf te isoleren. Met zogenaamde PIR-platen, want die worden tegenwoordig gebruikt in plaats van glaswol. Ze worden op maat in de holle ruimtes op het dak gelegd, maar kunnen ook tussen de gevels worden geplaatst. Die moeten dan wel vanwege de dikte van de plaat iets naar voren kunnen worden gezet.”
De nu gangbare PIR-platen geven een goed rendement. En zo zijn er in de huidige tijd wel meer materialen en mogelijkheden die vijftig jaar geleden niet van toepassing waren of waaraan men niet heeft gedacht. Dat inspireert Rik Smit om concreet werk van isolatie te maken. Hij wil een groep Landsmeerders formeren die zich geroepen voelen zich in deze materie te verdiepen. Zij hoeven geen technische achtergrond te hebben; dat kan zelfs een nadeel zijn omdat er een kans op kokervisie bestaat. Nee, liever mensen met een open, brede blik die onderzoek gaan doen. Daaruit moet dan een integraal plan voortkomen voor het isoleren van dak, gevel en vloer, uitgaande van de hedendaagse eisen en maatstaven. En voor de uitvoering de gemeente erbij betrekken, financiële instellingen voor het verstrekken van een hypotheek en een bedrijf dat de isolatie realiseert. Als een hele rij huizen tegelijk wordt aangepakt is dat voor zo’n bedrijf aantrekkelijk, maar ook voor de bewoners omdat wellicht een korting worden bedongen. En wie weet kan er hiervoor een subsidie in het leven worden geroepen, net als bij zonnepanelen.
Afstudeerproject
Rik Smit: “Maar eerst onderzoek. Misschien is het een idee om daar studenten bij te betrekken die een technische opleiding volgen. Het zou een mooi afstudeerproject kunnen zijn. Ik hoop dat mensen uit die werkgroep Isolatie weer willen meedoen; na het vertrek van de verantwoordelijke ambtenaar is die werkgroep meteen verdwenen. En wat nieuwe mensen van verschillende leeftijden erbij. Er zijn voortrekkers nodig en daarna moet er een olievlekeffect ontstaan. Beginnen met de Havezathe en daarna uitbreiden. Het moet een voorbeeldwijk worden voor heel Nederland. Zodat overal wordt geroepen: ‘Kijk eens hoe ze dat in Landsmeer hebben gedaan!’”
Interesse om deel uit te maken van de werkgroep? Stuur een mail naar riksmit@telfort.nl of kijk op de Faceboopagina https://www.facebook.com/100087341616011/videos/881150629538188/
