Waardse Stichting Sterrenwacht Saturnus bestaat deze maand 45 jaar
HEERHUGOWAARD - Stichting Sterrenwacht Saturnus heeft deze maand een feestje te vieren. De stichting werd 8 september 1976 opgericht met als doelstelling ‘het populariseren van sterrenkunde, ruimtevaart, informatica, natuur & techniek’. “Van begin af aan was het de bedoeling er een publiekssterrenwacht van te maken, toentertijd heette dat volkssterrenwacht”, vertelt bestuurslid Gerard Huibers. “Maar eigenlijk moeten we voor het ontstaan van de Heerhugowaardse sterrenwacht nog verder terug in de tijd.”
In 1969 werd het eerste observatorium boven op een oude bunker gebouwd. De bunker, aan de Hoeverweg tussen Alkmaar en Egmond, staat er nog steeds en is onderdeel van een bunkercomplex uit de Tweede Wereldoorlog, als verdediging voor het toenmalig vliegveld Bergen. Het observatorium is inmiddels verdwenen. In 1972 werd ijsbaan De Meent gebouwd. Door de halfopen constructie en de daardoor ontstane lichtvervuiling, was de sterrenwacht genoodzaakt om deze locatie te verlaten. Gerard: “In overleg met gemeente Heerhugowaard werd een nieuwe locatie gevonden: enkele noodlokalen van Huygenwaard aan de Rustenburgerweg; tegenwoordig het Huygens College. Eén lokaal werd ingericht als bezoekersruimte. Het waarnemen gebeurde op het schoolplein, daar werden de telescopen opgesteld. Vaste opstellingen had Saturnus nog niet. Een ander lokaal werd ingericht als werkplaats en daar werden de eerste telescopen en monteringen gebouwd. De sterrenwacht was een groot succes en de bezoekersavonden werden druk bezocht.”
Historisch beeld van het observatorium. - Foto: Aangeleverd
Van Veenweg
De sterrenwacht groeide en er was duidelijk behoefte aan een vaste locatie. Begin jaren tachtig waren er plannen om een observatorium te gaan bouwen. “In overleg met de gemeente werd een locatie gevonden in het park aan de Van Veenweg. Daar verrees in 1982 de sterrenwacht in de vorm van een klein vierkant gebouwtje met een koepel erop. Daarin kwam een 38 centimeter grote Newtontelescoop te staan. De benedenruimte was ingericht als wachtkamer en doka tegelijk. Een keukentje en wc maakten het geheel af. Het clubgebouw verwisselde in die tijd ook van locatie en werd ondergebracht in een voormalige dependance van het gemeentehuis aan de Korte Dreef.” Ook hierin had Saturnus de beschikking over meerdere lokalen die als bezoekersruimte en werkplaats waren ingericht.
Toen ook het clubgebouw aan de Korte Dreef op de nominatie stond om gesloopt te worden, moest Saturnus verhuizen. Een andere locatie was niet zomaar voorhanden. Gerard: “Er zijn toen plannen gemaakt voor de eerste verbouwing. Deze bestond uit de huidige presentatiezaal, kantoor (nu de keuken) en een werkplaats (nu de bibliotheek). Saturnus had eindelijk een eigen onderkomen. Toch bleek de werkplaats veel te klein en al snel volgde de verbouwing tot de huidige werkplaats en huidige elektronica-werkplaats. Dat was in 1997. In 2005 werd een nieuw bestuur gevormd. Een frisse wind ging waaien door de stichting. Enige renovaties aan de koepel heeft Saturnus met hulp van vele donateurs tot stand gebracht. Naast een telescoop in de koepel, was er ook behoefte waarnemingen te doen met losse telescopen. Vooral tijdens waarneemcursussen kunnen de cursisten hun eigen telescoop buiten opstellen. Daarom is er in 2015 besloten om het gras te vervangen door een betegeld plein en daarop is in 2016 een zonnewijzer geplaatst.”
Het huidige pand aan de Van Veenweg. - Foto: Aangeleverd
Drijvende krachten
“Saturnus is een stichting en heeft dus donateurs, momenteel zestig. De twee grote drijvende krachten zijn voorzitter Paul Volman en secretaris Theo Hoogerhuis. Zij zijn al twintig jaar betrokken bij Saturnus.” Normaal gesproken worden er regelmatig activiteiten georganiseerd, waaronder themalezingen, elke vrijdagavond van oktober tot en met april. Zaterdagmiddagen zijn open huis en dan vinden er activiteiten plaats zoals een zomertentoonstelling en rondleidingen. De jeugdclubs zijn op zaterdagavond, behalve in de schoolvakanties. Daarnaast organiseren we kijkavonden, cursussen, groepsbezoek, advies met betrekking tot de aanschaf van een telescoop, astrofotografie en workshops. Maar vanwege corona heeft dat de afgelopen anderhalf jaar allemaal op een laag pitje gestaan. Populaire gebeurtenissen als de zonsverduistering en de Sterrenkijkdagen hebben we via een livestream met belangstellenden gedeeld.
Jeugdgroepen bouwen met Lego de Saturnus V raket na in het kader van - Foto: Aangeleverd
Omdat er nog altijd veel onzekerheid is rond corona, hebben we geen jubileumactiviteiten gepland. Maar we kunnen gelukkig wél mededelen dat we voor belangstellenden onder voorwaarden weer open zijn op de zaterdagmiddag. Vanaf eind september beginnen bovendien ook weer vrijdagavondlezingen. Tevens starten onze jeugdgroepen dan weer. Houd onze site www.sterrenwachtsaturnus.nl in de gaten voor andere activiteiten!”
