Burgemeester kaart oorlog Oekraïne aan bij herdenking monument ‘t Haantje: ‘Ik slaap er af en toe slecht van’
Eén minuut stilte werd er gehouden tijdens de herdenking bij het oorlogsmonument aan ‘t Haantje. Eén minuut en heel veel korte stiltes, telkens wanneer er een trein passeerde. Bij de herdenking van tien gefusilleerde verzetslieden op 7 oktober 1944, heerste veel respect onder de vele aanwezigen. Onder hen bevonden zich ook nabestaanden van de slachtoffers.
Door Debbie van Eijk
Tien mannen
Frans Britzel (24), Pieter Bogaard (42), Roland van Golberdinge (29), Christiaan van ‘t Hoff (53), Roeland Koopmans (22), Hermanus Schram (22), Hendrik Stavast (24), Pieter Stavast (22), Klaas de Vries (28) en Jacobus de Waal (54). Dat waren de tien mannen die op een zaterdag in oktober 1944 uit hun cel in gevangenis ‘het Oranjehotel’, Scheveningen werden gehaald. Zij waren tien van de 25.000 mensen die hier tussen 1940 en 1945 opgesloten zaten.
De Nederlandse vlag hing halfstok. - DvE
Gedwongen toe te kijken
Een dag eerder was het spoor gesaboteerd door mensen van het verzet. Ook in Delft was het spoor kapot gemaakt. Frans, Pieter, Roland, Christiaan, Roeland, Hermanus, Hendrik, Pieter, Klaas en Jacobus hadden hier niets mee te maken. Toch werden ze naar de spoorwegovergang bij ‘t Haantje gebracht. Enkele omwonenden werden door soldaten naar de plek geleid en gedwongen toe te kijken hoe er vroegtijdig een einde aan het leven van deze mannen werd gemaakt.
Deze tragische gebeurtenis werd vanavond om 18.30 bij ‘t Haantje herdacht. Er waren veel belangstellenden. Een centrale rol vervulden burgemeester (wnd.) Bas Verkerk, leerlingen van basisschool KC BuitenRijck, nabestaanden van de slachtoffers en muziekvereniging Forum Hadriani.
De aanwezigen luisterden aandachtig. - DvE
Vergelijkingen huidige tijd
De burgemeester haalde de fusillade van de tien verzetshelden aan, en hield daarnaast een indrukwekkende speech. Daarbij schuwde hij vergelijkingen met de huidige tijd niet, misschien juist om de jongere aanwezigen ervan bewust te maken hoe heftig de Tweede Wereldoorlog was. “Wij hebben de afgelopen jaren ook te maken gehad met het beperken van vrijheid. Mondkapjes kennen we allemaal, en er was zelfs even een avondsluiting. De scholen zijn zelfs dicht geweest, jullie konden er niet naartoe.”
De leerlingen van kindcentrum BuitenRijck hebben het oorlogsmonument in 2017 geadopteerd. - DvE
Wij hebben de afgelopen jaren ook te maken gehad met het beperken van vrijheid
De coronacrisis, zo stelde de burgemeester in zijn toespraak, “heeft blootgelegd dat we onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. In vrijheid en vrede leven vraagt inspanningen van ons allemaal. Víér je vrede en vrijheid.” We moeten samen opstaan voor een solidaire samenleving. Dat was de opdracht die de burgemeester Rijswijkers wil meegeven. “Respecteer elkaar. Kijk elkaar aan. Heb belangstelling, interesse in elkaar.” Al dan niet bewust sloten deze woorden goed aan bij de Week van de Eenzaamheid, die vandaag ten einde kwam.
Oekraïne
Onvermijdelijk was een verwijzing naar de oorlog in Oekraïne. “Ik slaap er af en toe slecht van,” uitte de burgemeester zijn zorgen. “Dat de democratie zo kwetsbaar is. We hebben zolang gewerkt aan een vreedzaam en rechtvaardig Europa. Waren we niet scherp genoeg op voortekenen?” Stellig: “We moeten ons blijven uitspreken tegen onrecht.”
Leerlingen van BuitenRijck droegen een gedicht voor. - DvE
1 minuut stilte
Drie groep 8-leerlingen van Kindcentrum BuitenRijck, dat het monument in 2017 heeft geadopteerd, droegen na de burgemeesterstoespraak mooie gedichten voor. Hierna noemde de burgemeester de namen van de tien slachtoffers. Muziekvereniging Forum Hadriana speelde het taptoe-signaal, waarna een minuut stilte volgde. In deze minuut kon je een speld horen vallen. Vervolgens werd het Wilhelmus ingezet.
Het taptoe-signaal werd gespeeld door muziekvereniging Forum Hadriani. - DvE
Geel en blauw
De krans die de burgemeester bij het monument legde, droeg zoals vorig jaar een lint bestaande uit blauw en geel; kleuren van de Rijswijkse vlag, maar óók van de Oekraïense.
De burgemeester legde een krans namens de gemeente Rijswijk. - DvE
Na de burgemeester betoonden de nabestaanden van de slachtoffers hun eer door het leggen van een bloemstuk. Hierna traden twee leerlingen van het kindcentrum naar voren, gevolgd door twee leden van de Historische Vereniging Rijswijk. Aanwezig waren verder, bescheiden op de achtergrond, wethouders Werner van Damme (VVD), Gijs van Malsen (PvdA), Mark Wit (GroenLinks), en raadslid Elze Woudstra (D66).
Nabestaanden van een van de gedode verzetslieden. - DvE
Ook twee leerlingen legden een bloemstuk bij het monument. - DvE
Twee leden van de Historische Vereniging Rijswijk. - DvE
‘Mag ik dan bij jou schuilen?’
Na de kranslegging hadden alle aanwezigen de gelegenheid even langs het monument te lopen. Dat gebeurde in een plechtige stilte, onder begeleiding van het ontroerende lied ‘Mag ik dan bij jou?’ van Claudia de Breij, wederom prachtig gespeeld door de muziekvereniging.
Onder begeleiding van Claudia de Breij - ‘Mag ik dan bij jou?’ liepen de aanwezigen langs het monument.
Hierna was er nog gelegenheid voor koffie en thee; veruit het grootste deel van de aanwezigen nam hieraan deel. Het was de afsluiting van een indrukwekkende herdenking. Een moment om samen de vrijheid en vrede te vieren.
