Succesvoorstelling Het Vergissingsbombardement terug in Schiedam

In Het Vergissingsbombardement combineert Anne Rats (actrice, schrijver, regisseur en artistiek leider van het gezelschap) de voor haar bekende flarden van het oorlogsverleden van haar vader met de verhalen van een jonge Schiedamse vrouw en een jonge Amerikaanse piloot. Hun levens raken elkaar op dramatische en fatale wijze. Anne Rats vertelt over de achterliggende gedachten en creatieve processen, de kracht achter deze voorstelling.

Je verwerkt persoonlijke verhalen van je vader met verhalen over een Schiedamse vrouw en een jonge Amerikaanse piloot. Hoe ben je op dit idee gekomen?

Ik kwam er pas na mijn vaders overlijden achter dat hij wel heel dicht op WOII had gezeten: hij woonde tussen zijn achtste en dertiende op de Utrechtsestraat in Arnhem, toen Operatie Market Garden door die straat trok. Hij heeft het van ontzettend dichtbij meegemaakt. Ik werd daar heel erg door geraakt en vroeg me tegelijkertijd af wat de oorlog voor een impact gehad heeft op de stad waar ik woon en werk: Schiedam. Zo kwam ik informatie tegen over ‘vergissingsbombardementen’ en ontstond het idee om een voorstelling te maken waarin de voor mij zeer persoonlijke verhalen van mijn vader samenkomen met de voor Schiedam hele persoonlijke verhalen van het bombardement op 31 maart 1943. In 2023 was dit 80 jaar geleden.

Jullie hebben de voorstelling Het Vergissings bombardement al eerder gespeeld, is er iets veranderd in de voorstelling?

Doordat de voorstelling ook in de rest van het land werd opgepikt (in februari speelden we twee keer voor een volle zaal in Nijmegen, in september spelen we in het kader van Tachtig Jaar Market Garden in Arnhem en in het najaar gaan we onder andere naar Groningen en Enschede) blijf ik de voorstelling doorontwikkelen: voor iedere speelstad wordt de voorstelling op maat gemaakt, aangepast naar de verhalen van die stad, ik doe hiervoor research in de speelstad. Soms ontdek je daar een bijzonder verhaal, een detail, wat dan in de voorstelling blijft, waar je haar ook speelt. In Schiedam is bijvoorbeeld de relatie tussen Emma (het jonge Schiedamse meisje) en haar broer Thomas nu meer uitgewerkt, door een getuigenverklaring die ik las in Nijmegen.

Wat maakt deze voorstelling actueel en relevant voor de generaties na de oorlog?

Eigenlijk kun je met de situatie in de wereld zoals hij nu is, niet spreken van een generatie ‘na’ de oorlog. De oorlog vindt plaats in Oekraïne, praktisch in onze achtertuin. Er is een grote oorlog gaande in het Midden-Oosten. Je kunt door alleen het journaal kijken soms het gevoel krijgen dat het ‘ver van je bed’ is, maar als je door middel van een voorstelling op de huid zit van jonge mensen die de oorlog aan den lijve ondervinden, dan krijgt de zin ‘dit nooit meer’ nieuwe betekenis.

Het Vergissings bombardement is onderdeel van Theater Na de Dam. Kun je daar iets meer over vertellen?

Theater Na de Dam is een Nederlandse theatermanifestatie die jaarlijks plaatsvindt op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei. In verschillende theaters in Nederland worden na de herdenking, om 21:00u, meer dan tachtig theatervoorstellingen gelijktijdig opgevoerd die inhoudelijk betrekking hebben op WOII. Onderdeel uitmaken van zo’n grote manifestatie is heel bijzonder en dat er jaarlijks oorlogsverhalen zo in de spotlights staan vind ik, zeker in de wereld van nu, ontzettend belangrijk.

Wat waren de reacties van het publiek de vorige keer dat je Het Vergissings bombardement speelde en wat hoop je dat ze nu meenemen uit de voorstelling?

De voorstelling had enorme impact, de vorige keer dat we op de werf van Wilton Fijenoord speelden. Omdat het gaat over jonge mensen en hoe de oorlog blijft doorwoeden in hen, ook na afloop, maar ook omdat het gaat over plekken waar de mensen van nu soms zonder kennis van de gebeurtenissen van vroeger, zonder erbij stil te staan, langslopen.

ls je dan hoort dat de straat waar jij altijd je brood haalt, in 1943 helemaal in puin lag (door een Amerikaanse piloot van 15), dan ga je anders naar je straat kijken. Misschien ga je je wel indenken hoe dat geweest moet zijn, toen. Of hoe dat nu is, elders op de wereld. Daar is theater wat mij betreft voor bedoeld: een oefening in anders-denken.

Kaarten

Kaarten voor Het Vergissingsbombardement zijn gratis, maar aanmelden via de website van Theater aan de Schie is verplicht. Na afloop van de voorstelling ben je welkom bij het nagesprek met de makers.

Voor meer informatie over De Stokerij en de voorstelling Het Vergissingsbombardement kijk op de website: www.destokerijschiedam.nl.