Groene Jeroen: Schollevaren

Hé, Groene Jeroen. Waarom staan die rare aalscholvers zo vaak zo met hun vleugels gespreid? Staan ze te pochen hoe groot hun grootste vangst was, of mogen we er niet langs van ze?

Neen. Alle andere watervogels hebben een klier bovenaan hun staart waar ze een waterafstotend smeerseltje uit halen dat ze met hun snavel uitsmeren over hun verenpak. Dat maakt ze waterdicht en houdt ze lekker warm. Maar door de ingesloten lucht onder die veren poppen ze ook steeds weer als een kurk naar boven als ze onder willen duiken. Dat kost vervelend veel energie. Aalscholvers besloten daarom ooit om niet te klieren en zijn daardoor eigenlijk continu lek. Dat maakt duiken wel veel makkelijker en zo zijn ze jaloersmakend goed in vissen vangen. Het nadeel is dat ze daarna dan wel eerst even moeten opdrogen, anders wordt het vliegen weer zo vermoeiend. Vandaar die uitgespreide, drogende vleugels.

Aalscholvers zitten al vroeg in hun prachtige broedkleed met goudbruine veren op de rug en grote witte vlekken op kop en dijen. Als ze op hun nesten staan te baltsen bewegen ze hun vleugels steeds op en neer waardoor die witte dijvlekken blijkbaar als een soort sexy stoplichten werken. Vroeger werden aalscholvers massaal gedood omdat ze al ‘onze vis’ opaten en ook nog ‘onze bomen dood scheten’. In sommige gevallen kan een grote groep aalscholvers inderdaad in één dag een hele sloot of vijver leegvissen. Wat we dan vergeten is dat de Nederlands wateren vaak kale waterputten zijn waar vissen zich nergens zich kunnen verstoppen. Nu weten we dat veel waterplanten en in het water liggende bomen en takken uitstekende schuilplaatsen zijn waardoor aalscholvers niet alles kunnen opeten. Ze broeden op eilandjes of in bomen die in het water staan, zodat het kroost veilig is voor vossen en marters, maar ze poepen zoveel dat die bomen uiteindelijk inderdaad doodgaan. Nu hebben we geleerd dat dit zorgt voor natuurlijke dynamiek en variatie in het landschap, maar vorige eeuw mocht dat niet van ons. Zo veranderde de aalscholver van zeldzaam haatobject in een algemene vogel en is er toch nog steeds vis.