Leven in beeld: Fiep (1918-2023) was de oudste inwoner van Westland

Fiep wordt op 14 juni 1918 (met als doopnaam Philippine Johanna) geboren in Rotterdam-Delfshaven, een paar maanden dus vóór het einde van de Eerste Wereldoorlog. Ze is een van de zeven kinderen én de derde dochter van twee ouders van goede komaf. Niets lijkt een onbezorgde jeugd dan ook in de weg te staan. Maar dat verandert abrupt als haar vader door veranderende omstandigheden plotseling zonder werk komt te zitten. Het gezin verhuist noodgedwongen naar Rotterdam-Zuid. Eerst naar een tijdelijke noodwoning, een paar maanden later naar de Riederstraat, gelegen tegenover voetbalstadion De Kuip. Fiep ziet het populaire Feyenoord-stadion (van 1936) zelfs nog gebouwd worden.

Impact

Het gezin Switzer wordt in de jaren 30 niet alleen financieel op de proef gesteld. Fieps moeder en zus overlijden al op jonge leeftijd, wat betekent dat er op tiener Fiep als oudste dochter veel verantwoordelijkheid komt te liggen. Het in eerste instantie hechte gezin valt uit elkaar. Twee oudere broers verlaten al vroeg het huiselijke nest. Haar vader kan maar moeilijk met de lastige situatie overweg: de vaderrol is niet of amper aan hem besteed. Het heeft grote impact op de overgebleven vier kinderen; op dat moment, maar ook later in het leven.

De Tweede Wereldoorlog en Rotterdam: het is en blijft een ongelukkige combinatie. De bombardementen hebben letterlijk en figuurlijk een verwoestende werking op de stad én het leven van Fiep. Een hongerwinter en hongertochten zijn haar lot. Voor voedsel reist ze soms naar het oosten van het land, onderweg beschoten door bommenwerpers. Toch is er ook nieuw geluk. Ze leert in Den Haag - waar ze als jonge vrouw in verzorgingshuis Huize Royal op de Linnenkamer werkt en af en toe in Westland druiven voor de bewoners gaat halen - ene Fred Lucas kennen, met wie ze in maart 1945 in het huwelijk treedt. Het stel gaat wonen aan de Hoefkade en verhuist later naar de Starterstraat in Den Haag.

“Ma was een lieve moeder, erg zorgzaam, sociaal, compassievol met anderen.” - Privé

Trauma

Al snel volgen er kinderen: Fred (1947), Ruud (1949), Rob (1951) en Ineke (1956). Toch ontbreekt er nog eentje in dit lijstje. Haar eerste kindje wordt in 1946 doodgeboren. Geen naam, geen akte, niets. De foetus wordt op klinische wijze door het ziekenhuis afgevoerd. Zo ging dat toen. Het levert Fiep een levenslang trauma op. Regelmatig gaat ze later in haar leven letterlijk op zoek naar haar eerste kindje. De zoektocht zal nooit beloond worden.

De foetus wordt op klinische wijze door het ziekenhuis afgevoerd. Zo ging dat toen

Ondanks het gemis en de pijn, komt de rest van het gezin niets te kort. Ze heeft het goed met haar man Fred, die als receptionist in het Kurhaus in Scheveningen werkt. “De periode met haar gezin is denk ik de gelukkigste fase in haar leven geweest”, zegt dochter Ineke. “We hadden het financieel goed, er was rust én gezelligheid. Ma was een lieve moeder, erg zorgzaam, sociaal, compassievol met anderen. Was heel betrokken ook: bij de mensen om haar heen, maar ook bij wat er op de wereld gebeurde. Soms was ze zelfs iets té nadrukkelijk betrokken, trok ze zich dingen te veel aan.”

Zelfstandig

Overdag doet Fiep het huishouden, na schooltijd vangt ze de kinderen op. Oudste kind en zoon Fred: “En in de avonduren keken we tv: Dorus, een detective of op zondagavond met pa, die een echte ADO- en Holland Sport-supporter was, naar Studio Sport. Onze ouders hadden ook een grote familie- en vriendenkring, de banden met de verdwenen broers waren hersteld. De verjaardagen werden altijd groot gevierd. Ook was er ruimte voor vakanties. Ze heeft heel Europa gezien. Ze genoot ervan, ook nadat pa in 2005 overleed. Ma bleek heel zelfstandig, ging in haar uppie dagjes weg. Hadden we geen idee waar ze was, ha ha. Andere hobby’s: cryptogrammen oplossen, ze ging op Franse les, hield van breien en zat ook nog een tijdje op een kleiclub.”

Toen ze honderd werd, hoefde de burgemeester niet langs te komen

In de herfst en winter van haar leven wordt het logischerwijs stiller om haar heen. Haar eigen generatie valt langzaam maar zeker weg. Maar Fiep blijft sterk en geniet van het leven. Ze staat uitgebreid stil bij sommige verjaardagen, zoals haar honderdste geboortedag, die ze met kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen, neven en nichten viert in De Bonte Haas in Wateringen. Ze regelt dit allemaal zelf en de hele familie is welkom, inclusief neven en nichten. “Toch zei haar leeftijd haar helemaal niets’, aldus Fred. “Daar was ze totaal niet mee bezig. Toen ze honderd werd, hoefde de burgemeester dan ook niet langs te komen, een bos bloemen was meer dan genoeg.”

Fiep werd 105 jaar oud. - Privé

De Ark

In 2021 belandt ze na een revalidatie vanwege een gebroken heup uiteindelijk dan toch in het Westland: ze komt te wonen in woon-zorgcomplex De Ark in Wateringen. Daar verliest ze beetje bij beetje de autonomie over haar leven, wat ze niet eenvoudig vindt als vrouw die altijd alles zelf besliste. Haar gehoor laat haar in de steek en een vaatvernauwing zorgt in juni van dit jaar dat een wond aan haar voet niet geneest. Het blijkt de opmaat naar haar overlijden op 2 augustus dit jaar. Ineke tot slot: ‘Toen ze heel oud werd, vroegen mensen vaak aan haar: “Wat is eigenlijk uw geheim?” Daar was ze heel nuchter in: ‘Gewoon blijven ademen.’ Dat heeft ze heel lang, maar liefst 105 jaar, volgehouden.”