De verborgen parels van Alkmaar: tips van locals!
ALKMAAR - Wie in Alkmaar woont of er geregeld komt is vast bekend met de bekende toeristische bezienswaardigheden als winkelstraat de Langestraat, de Kaasmarkt of de gezellige cafés en restaurants op het Waagplein. Maar Alkmaar kent ook een grote historie. Kende jij deze historische plekken in Alkmaar al?
Verborgen parels Alkmaar
Dit zijn de leukste verborgen parels in Alkmaar:
- Het Huis met de Kogel
- Bierkade
- Hekelstraat
- Grote Sint-Laurenskerk
- Regionaal Archief Alkmaar
- Het Kruithuisje
- Hameipoort
- Hof van Sanoy
- Hofje van Splinter
- Waaggebouw
Huis met de Kogel Alkmaar
Het Huis met de Kogel is een rijksmonument. Het heeft zijn naam te danken aan de kogel die vastzit in de houten gevel. 14 september 1573, tijdens het beleg van de Spanjaarden, vloog de kanonskogel van 40 pond geheel onverwachts door de gevel. Met Jan Arentsz, zijn dochter, echtgenote en andere bewoners van het huis liep het goed af. Ter nagedachtenis is later de kogel aan de gevel vastgemaakt.
Of Jan Arentsz echt in dit huis gewoond heeft, is tot op de dag van vandaag nog niet bewezen, er zijn diverse verhalen over het voorval. Uit een aantekening van geschiedkundige H.C. Rogge uit 1857 duidelijk dat het verhaal toen al in de volksoverlevering aan dit huis werd gekoppeld.
Adres: Appelsteeg 2, Alkmaar.
Bierkade Alkmaar
Wie dacht dat de Bierkade een gewone kade is, heeft het fout. De kade heeft zijn naam te danken aan de geschiedenis die aan deze plek vooraf ging. Al het geïmporteerde bier kwam hier aan land. In de Accijnstoren, ook op de kade, werd accijns geheven op het bier. De toren werd in 1622 gebouwd en in 1924 verplaatst om de straat te kunnen verbreden. De kademuur werd in 2009 vervangen in verband met de veiligheid.
Adres: Start: Luttik Oudorp, eind: Verdronkenoord.
Hekelstraat Alkmaar
Het is oktober 2002 wanneer een medewerker van de voormalige drankwinkel het Hekeltje flink schrikt wanneer de grond wegzakt onder zijn voeten. Een team van gemeentelijke archeologen wordt ingeschakeld en zij ontdekken een beerput. In de put bevonden zich items uit de vroege 17e eeuw tot halverwege 18e eeuw. De vondsten zijn opgeslagen in het Archeologisch Centrum aan de Bergerweg 1 in Alkmaar.
Hekelstraat. (Foto: Vincent de Vries)
Grote Sint-Laurenskerk Alkmaar
De Grote Kerk in Alkmaar, ook wel de Grote Sint Laurenskerk genoemd, is de grootste kerk boven het Noordzeekanaal in Noord-Holland. Het is een indrukwekkend voorbeeld van de Brabantse gotiek en herbergt waardevolle kunstwerken, zoals de gewelfschildering “Het Laatste Oordeel” van Van Oostsanen. De kerk heeft twee wereldberoemde orgels en wordt beschouwd als het symbool van de stad. Een bezoek aan deze historische kerk is een absolute aanrader.
Adres: Koorstraat 2 Alkmaar
Grote Sint-Laurenskerk. (Foto: Mike Bink)
Regionaal Archief Alkmaar
Het Regionaal Historisch Centrum Alkmaar, ook wel bekend als het Regionaal Archief Alkmaar, is een boeiend samenwerkingsverband tussen negen gemeenten in Noord-Holland. Hier worden waardevolle archieven en historische collecties bewaard en beheerd, variërend van Alkmaar tot Texel. Het Archief speelt tevens een belangrijke rol bij het uitvoeren van archieftaken voor verschillende gemeenschappelijke regelingen. Ontdek de intrigerende geschiedenis van deze regio, terwijl je de bijzondere verhalen en schatten ontdekt die in het Regionaal Archief Alkmaar worden bewaard. Laat je nieuwsgierigheid prikkelen en duik in de boeiende wereld van historisch onderzoek en het behoud van erfgoed.
Adres: Bergerweg 1 Alkmaar
Oude stadskaarten in het Regionaal Archief Alkmaar. (Foto: Vincent de Vries)
Het Kruithuisje Alkmaar
Het Kruithuisje is een klein huisje bovenop het Clarissenbolwerk in Alkmaar, dat oorspronkelijk diende als ammunitieopslag. Later werd het gebruikt als onderkomen voor schildwachten die de nabijgelegen kruitkelder bewaakten. In 1801 nam het landbestuur de kruitopslag over, waardoor het huisje leeg kwam te staan. Rond 1850 werd de kruitkelder omgebouwd tot ijskelder. Na jaren van verwaarlozing en een brand werd het huisje gerenoveerd en kreeg het de status van rijksmonument. Sinds 2013 dient het als mini-galerie, koffie- en theehuisje waar exposities, lezingen en optredens plaatsvinden. Het Kruithuisje is nu een prachtige plek waar men kan genieten van kunst, de omgeving en interessante gesprekken, en het heeft zijn historische waarde teruggekregen.
Adres: Clarissenbolwerk 1 Alkmaar
Hameipoort Alkmaar
De Hameipoort, onderdeel van de stadsmuren van Alkmaar, bevindt zich bij de Boombrug. Van de zeven stadspoorten zijn twee behouden gebleven: de Hameipoort en de Schermerpoort.
De Boombrug dateert uit 1581 en de stadspoort zelf werd gebouwd in 1725, maar werd afgebroken in 1876. De stadspoort is vijf jaar geleden gereconstrueerd tijdens de renovatie van de brug. Uitvoerig archiefonderzoek is uitgevoerd om de afmetingen en kenmerken van de hamei (een specifiek onderdeel van de poort) te achterhalen. Het resultaat is een herstel van dit historische bouwwerk.
Adres: De poort ligt tussen Voormeer en het Zeglis
Hof van Sonoy Alkmaar
Het Witte Hof of Sint Maria Magdalena Klooster in Alkmaar werd in 1572 overgenomen door de stad. Na het beleg werd het Hof eigendom van Diederik Sonoy, een belangrijke figuur tijdens de oorlog, en later van Willem van Bardes. Het poortje met het wapen van Bardes dateert uit de 17e eeuw. In 1743 werd het Hof een tehuis voor ouderen, beheerd door de Hervormde Gemeente. Het gerestaureerde poortje wordt nu onderhouden door de Historische Vereniging Alkmaar. Het linker pand van het Hof is een restaurant.
Adres: Veerstraat 1 Alkmaar
Hof van Sonoy. (Foto: Ritske Velstra)
Hofje van Splinter Alkmaar
Het Provenhuis van Margareta Splinter aan het Ritsevoort in Alkmaar is een bekend hofje dat vaak wordt bezocht tijdens stadswandelingen. Margareta Splinter, afkomstig uit een vooraanstaande familie, stichtte het hofje in 1646. Het was bedoeld voor acht ongetrouwde dames in armoede. Wie leefde op het hofje had te maken met strikte regels, maar de bewoonsters ontvingen een royale uitkering. Tegenwoordig betalen de bewoonsters huur en zijn er geen uitkeringen meer. Het hofje wordt nog steeds bestuurd volgens het testament van Margareta. Het hofje heeft een opvallende gevelsteen met een afbeelding van een deels blote vrouw, mogelijk ‘de Gunst’ voorstellend. Het hofje bestaat uit een gang met huizen en een besloten tuin met een halfopen galerij. Oorspronkelijk waren er acht woningen, maar na een doorbraak zijn er nu zeven.
Adres: Ritsevoort Alkmaar
Waaggebouw Alkmaar
Het Waaggebouw aan het Waagplein is het meest iconische gebouw van Alkmaar. Het dateert uit de 14e eeuw en diende oorspronkelijk als Heilige Geestgasthuis voor arme reizigers en zieken. In 1569 werd het omgevormd tot een waaghuis, waar goederen werden gewogen. Na het herwinnen van het waagrecht in 1581 bloeide de handel op en werd de waag verplaatst naar de H. Geestkapel. Het gebouw heeft een prachtige renaissancegevel en herbergt tegenwoordig het en de VVV. Het Waaggebouw is een levend bewijs van de aanpassing van panden om ze vitaal te houden. Het Waaggebouw is een rijksmonument en ondergaat periodieke restauraties.
Adres: Waagplein 2 Alkmaar
Waaggebouw. (Foto: Dana Oei)
