(Naakt)model Katja Tiddens (55) al 37 jaar inspiratie voor kunstenaars
HOORN - Opperste concentratie op donderdagmiddag in één van de ruimtes van De Blauwe Schuit in Hoorn. Schilder- en tekengroep De Blauwe Bent komt daar elke week samen. Deze keer zijn alle schildersogen gericht op een naaktmodel, de 55-jarige Katja Tiddens uit Amsterdam. Een wekkertje - ingesteld op tien minuten - tikt zachtjes op de achtergrond. Zodra die afgaat, neemt Katja een andere houding aan. Zij is al 37 jaar een inspiratiebron voor uiteenlopende kunstenaars, met name voor schilders, tekenaars en beeldhouwers. “Het gaat er niet om of je een mooi lichaam hebt, het gaat om de houdingen die ik als model aanneem. En daar zit ‘m voor mij ook de uitdaging in.”
Ik kom in een soort trance en bedenk wat ik die avond ga koken
Op haar achttiende, toen een groepje kunstenaars dringend op zoek was naar een nieuw vast model, nam Katja de sprong in het diepe. Sindsdien is ze niet meer gestopt. “Eigenlijk vond ik meteen leuk om te doen”, blikt ze terug. “Een mooie bijkomstigheid was dat het goed betaalde; zo werd het een fijne bijbaan naast mijn studie. Die allereerste keer was het natuurlijk best een beetje vreemd om voor een groep kunstenaars naakt te poseren, maar het scheelt misschien wel dat ik van huis uit naturist ben. Ik ben wel wat gewend.”
Eigen stijl
Inmiddels is het poseren geen bijbaan meer, maar is het Katja’s grote passie geworden en bovendien een beroep dat ze heel serieus neemt. “Voor de beginner ben ik een model en voor de gevorderde probeer ik een inspiratie te zijn”, legt ze uit. “Ik vind het leuk om me te verdiepen in interessante houdingen en poses, in mooie rugpartijen bijvoorbeeld. Iedereen kan een ‘poppetje’ tekenen, maar een echt lichaam - compleet meet spieren en botten én de juiste verhoudingen - is andere koek. Dat is enorm lastig. Ik gun iedereen het plezier in tekenen en schilderen. Op mijn manier kan ik daar een bijdrage aan leveren. Het stimuleert mij om mooie en interessante houdingen te bedenken. Het is een wisselwerking.” Met haar jarenlange ervaring heeft Katja inmiddels een eigen stijl ontwikkeld. “De houdingen kies ik meestal zelf uit. En heel grappig: mijn moeder herkent mij op tekeningen en schilderijen. Niet doordat mijn gezicht zo lijkt, maar puur door mijn houding.”
Geen moeite
In een regio waar naaktmodellen schaars zijn - het gebied in Noord-Holland boven Amsterdam - wordt Katja veel gevraagd. “Vaak zijn dat clubjes zonder docent. Via via komen ze bij mij terecht. Er zijn ontzettend veel schilder- en tekenclubs in Nederland en het niveau is bovendien hoog. In Hoorn poseer ik ook regelmatig, in wijkcentrum De Zaagtand en in De Blauwe Schuit. Heel soms kom ik ook bij mensen thuis, maar vaak is daar onvoldoende ruimte om alle ezels kwijt te kunnen. Ik doe altijd mijn stinkende best om een mooie houding neer te zetten. Alles voor de kunst. Ik kijk mensen niet recht aan omdat dat juist ongemakkelijk aanvoelt voor hen. Ook als ik pijn voel, probeer ik dat niet te laten merken. De kunstenaars moeten het idee hebben dat het geen moeite kost. Maar daarom is het voor mij wel handig om van tevoren te weten hoe lang ik in een bepaalde houding moet staan, want dan kies ik houding daar op uit.”
Ongemakkelijk
Ondanks dat ze dit werk nu al jaren doet, heeft Katja enkele ongemakkelijke momenten meegemaakt, zoals toen die keer dat ze werd gevraagd om te poseren voor een workshop van de Rotaryclub. “Ze vroegen of ik hakken aan wilde doen,” herinnert ze zich. “Ik vond dit wat ongemakkelijk en een beetje gek, zeker omdat er mensen tussen zaten die nog nooit een penseel hadden aangeraakt. Maar uiteindelijk heb ik het tóch gedaan. Ook poseerde ik een keer voor een groep scholieren. Dat was in het begin ook wat ongemakkelijk. Maar toen ze eenmaal gingen tekenen, werden ze hartstikke serieus en zaten ze helemaal in hun tekening. Het ongemakkelijke is er vaak snel vanaf, is mijn ervaring. Wat ik wél heb afgewezen, is een klein rolletje in het tv-programma Jiskefet. Wat ik precies moest doen, weet ik niet. Maar ik wist wel: dan word ik natuurlijk te kakken gezet en daar ben ik niet tegenop gewassen. Later zag ik het op tv en bleek het allemaal wel mee te vallen. Het naaktmodel stond redelijk op de achtergrond. Achteraf gezien had ik het dus wel kunnen doen”, lacht Katja. “Ook voor De Nieuwe Rembrandt vroegen ze mij, maar helaas was ik op de opnamedagen verhinderd. Dat vond ik wel jammer.”
Contact met mensen
“Over het algemeen krijg ik altijd leuke reacties op mijn werk. Ik wil hier nog lang mee doorgaan. Ook wanneer ik ouder ben, kan ik dit werk blijven doen. Wat dit werk zo leuk maakt, is het contact met mensen. Via mijn werk kom ik in contact met kunstenaars en tentoonstellingen. De uitdaging in mijn werk is ook dat ik lang stil moet kunnen staan. Daar kies ik de houdingen natuurlijk wel op uit. Soms moet ik wel twee uur stil kunnen staan. Deze week poseer ik zes keer en dan voel ik het wel in mijn spieren hoor. Korte standen vind ik overigens leuker dan lange, want dan kan ik meerdere interessante houdingen laten zien. Wanneer ik poseer, zeker als het wat langer duurt, ben ik in een soort trance. Soms gaat de tijd langzaam en probeer ik dingen te bedenken die ik moet doen. Wat ik die avond ga koken bijvoorbeeld.”
