Taalsafari: ‘Oost-Indisch doof zijn’
In de rubriek ‘taalsafari Vlaardingen’ ontdek je via een denkbeeldige wandeling langs verschillende Vlaardinger monumenten de achtergronden van verschillende Vlaardinger en Nederlandse uitdrukkingen.
door Girbe Buist
Deze zegswijze betekent dat je doet alsof je iets niet hebt gehoord. Over de herkomst van deze uitdrukking bestaan meerdere theorieën. Volgens het van Dale Groot Uitdrukkingenboek (2006) komt de uitdrukking Oost-Indisch doof zijn uit de 19de eeuw en hangt de herkomst samen met het feit dat het in Nederlands Indië erg warm was. De Indische bevolking vond het vaak te warm om te werken en deed dan alsof zij de opdrachten van hun Nederlandse bazen niet goed hoorden.
Een tweede verklaring wijst op Indische vorsten als herkomst van deze zegswijze. Zij hadden een hekel aan de Nederlandse overheersers en deden daarom regelmatig alsof zij opdrachten niet begrepen. Zij hielden zich Oost-Indisch doof en wisten zo uitstel te krijgen voor klussen waarin zij geen zin hadden. Tenslotte zijn er voorbeelden dat matrozen, reizigers en anderen als zij uit Oost-Indië kwamen zich arm of doof voordeden of beide tegelijk om hun familie te testen. Door te doen alsof zij doof waren konden zij erachter komen wat de achterblijvers over hen zeiden en of zij wel echt blij waren dat de persoon in kwestie was teruggekeerd. Het is niet duidelijk welke verklaring correct is. Alle drie klinken aannemelijk.
Indische buurt
Vlaardingen heeft sinds 1938 een Indische buurt. Op de website Indische buurten wordt het volgende gezegd over het ontstaan van deze buurt. Op 24 mei 1938 gaven Gedeputeerde Staten van Zuid Holland toestemming om het poldergebied ten westen van de Burgemeester Pruissingel en ten zuiden van de Groeneweg geschikt te maken voor woningbouw. Vanzelfsprekend moesten en ook namen voor de nieuwe straten worden bedacht.
Het College van Burgemeester en Wethouders kwam met het voorstel om namen te geven, die verband hielden met de visserij, maar dit voorstel werd door de Gemeenteraad afgeschoten. Een ander voorstel om oud burgemeesters en oud reders te vernoemen haalde het ook niet. Het voorstel om van de nieuwe wijk een Indische buurt te maken werd wel geaccepteerd. Vlaardingen lag immers aan een vaarroute voor schepen, die naar alle werelddelen en Nederlandse koloniën voeren. Ook waren veel oud inwoners van Vlaardingen in Nederlands Indië gaan wonen en werken. Zo werden op 23 november 1938 de eerste straatnamen van de nieuwe Indische buurt in Vlaardingen vastgesteld en kon men de Indische buurt gaan bouwen.
