In gesprek met wethouder Jakob Wedemeijer (SP): ‘We moeten tot het uiterste gaan’
ALKMAAR - Wethouder Jakob Wedemeijer (Socialistische Partij) heeft een duidelijk doel voor ogen: de armoede in Alkmaar bestrijden. Elke inwoner van de gemeente Alkmaar verdient het om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien, zo vindt Wedemeijer. En hoewel hij portefeuillehouder armoedebestrijding is, staat hij er niet alleen voor: “In Alkmaar zijn we een team, een collectief.” In dit artikel maken we nader kennis met wethouder Wedemeijer en hoe hij armoede in Alkmaar wil tegengaan.
Door Roxanne Borgman
Wedemeijer begon zijn politieke carrière als raadslid van de SP-afdeling Heerhugowaard in de periode 2014-2015. “Ik ben door de afdeling eindeloos gevraagd of ik alsjeblieft in de raad wilde. Ik heb dat jaren afgehouden omdat het combineren van advocatuur en raadslid zijn erg zwaar is en dat bleek het ook te zijn.” Na een jaar gemeenteraad hield hij het voor gezien. Al snel werd hij gevraagd om een wethouder te vervangen in Eindhoven. “Ik heb toen gewoon ja gezegd en de sprong gewaagd.” Tussen 2018 en 2021 was Wedemeijer lid van het dagelijks bestuur van stadsdeel Amsterdam-Zuidoost; van 2021 tot mei 2022 was hij wethouder.
‘Combinatie advocatuur en raadslid is erg zwaar’
Van huis uit is Wedemeijer sociaal advocaat. Achttien jaar lang hield hij praktijk bij advocatenkantoor Oudegracht in Alkmaar. Daar zette hij zich in voor vreemdelingen met zijn specialisatie vreemdelingen- en familierecht. Gezien zijn specialisatie zou het logisch zijn geweest om Wedemeijer de portefeuille asiel te geven, “maar,” zo stelt de wethouder, “ik heb het achttien jaar gedaan en het is persoonlijk nogal belastend. Je kent alle ellende achter de voordeur. Als ik ervoor was gevraagd dan had ik het zeker gedaan.” Zijn specialisatie kan hij nog steeds inbrengen tijdens overleggen. “Joël Voordewind (ChristenUnie, red.) weet ook ontzettend veel over deze kwestie en uiteindelijk is het een collegiaal bestuur en bespreken we kwesties als asiel en armoede collectief. Je bent als wethouder geen privékoninkje die alles zelf beslist. Dit doe je altijd in collegiaal overleg.”
Regionale potentie
Terugkijkend op zijn termijnen in Eindhoven en Amsterdam ziet Wedemeijer veel potentie in Alkmaar, vooral in de regionale samenwerking met andere gemeenten. “Je moet jezelf niet klein maken als Alkmaar. We zijn hier samen met Dijk en Waard en de regio met zo ‘n 200.000 inwoners. Eindhoven heeft er zo’n 230-240.000. Dan zitten we er niet ver van af. En als je zo denkt, dan hebben we het potentieel voor een metropool met enorme groeimogelijkheden en om ook landelijk op de kaart te komen.” Voor Wedemeijer maakt het niet uit waar je hem plaatst. Als sociaal advocaat moet je geïnteresseerd zijn in mensen en dat kan overal in Nederland. “Uiteindelijk”, stelt Wedemeijer, “ben ik hier voor de Alkmaarders.”
‘Maak jezelf niet klein als Alkmaar’
Kritiek
Net als vier andere wethouders kreeg Wedemeijer kritiek van de gemeenteraad. Raadsleden, vooral die uit de oppositie, vroegen zich regelmatig en publiekelijk af of deze wethouders wel genoeg binding met Alkmaar hebben om de stad te kunnen besturen. En: waarom willen zij niet naar Alkmaar verhuizen? Wedemeijer begrijpt de kritiek, maar wil ook begrip voor het feit dat hij werk en privé gescheiden wil houden. “Om persoonlijke redenen ben ik gebonden aan Amsterdam,” zo heeft hij zijn partij van begin af aan laten weten. “Als jullie mij om die reden niet willen hebben, dan zijn er no hard feelings.” Wedemeijer is van mening dat alles uiteindelijk met vertrouwen te maken heeft en tot op heden vertrouwt de raad hem ook. “En,” zo stelt de wethouder, “de SP zou mij niet gevraagd hebben als ik geen enkele binding had met Alkmaar. Het beeld dat ik een Amsterdammer ben en van toeten nog blazen weet en de regio niet ken, dat is niet zo.”
Armoede
Als wethouder armoedebestrijding komt Wedemeijer regelmatig schrijnende gevallen tegen, en dat raakt hem. “Er was een statushouder die na zoveel jaren een asielprocedure achter de rug heeft en eindelijk een huis heeft, om vervolgens van slechts 22 euro per week te moeten leven vanwege zijn energierekening. Dat raakt mij wel en dan denk ik: ‘dit is gewoon gestoord’. Dit kan gewoon niet. Dan vind ik dat de samenleving zich de verkeerde kant op ontwikkelt.”
Wanneer Wedemeijer in contact komt met pijnlijke verhalen zoals deze, dan gaat hij, zoals hij dat zelf stelt: “aan”. Het vuur gaat branden. “Dan ga ik echt nog eens heel goed kijken naar de regels waar we de uitzondering vinden en maatwerk kunnen toepassen. Ik vind dat gemeenten de taak hebben om naar elkaar om te kijken en niemand te laten vallen. Ik vind dat we als gemeente moeten proberen tot het uiterste te gaan.”
‘Dan denk ik: dit is gewoon gestoord’
In Alkmaar heeft de wethouder stappen gezet om armoede tegen te gaan. Zo is de bijzondere bijstand opengesteld voor studenten, kunnen inwoners 500 euro krijgen om een energieslurpend witgoedapparaat te vervangen en is sinds deze maand de kostendelersnorm voor thuiswonende kinderen tot 27 jaar van tafel. “Wat ik wel heel belangrijk vind is dat we die AlkmaarPas zo snel mogelijk gaan openstellen voor iedereen met een inkomen tot 150% van het sociaal minimum en ook echt gewoon een goed bedrag erop kunnen zetten. Ik weet dat we daarmee niet alles kunnen oplossen, want de achteruitgang is zo groot, dat we dat als gemeente niet kunnen corrigeren. Wel kunnen we laten zien dat we er voor de mensen willen zijn.”
Wedemeijer heeft nog geen zicht op wat het bedrag gaat worden. In december komt hij met plannen die besproken gaan worden in de gemeenteraad. Begin volgend jaar zal er een premie werkaanvaring en vrijwilligerswerkaanvaarding komen, een bonus voor het vinden van (vrijwilligers)werk. “We willen mensen positief belonen als ze (vrijwilligers)werk vinden en niet vanuit het negatieve gaan handelen en straffen als het niet lukt. Er moet echt naar jou geluisterd worden en maatwerk worden verricht. Dat is zeker mijn doel.”
‘Ik kan niet altijd iets doen’
Wedemeijer blijft werken in kleine stappen om armoede in Alkmaar te bestrijden. “Ik vind dat iedereen die 120% van het sociaal minimum krijgt in principe te weinig krijgt en daarmee ook niet op structurele wijze zichzelf kan onderhouden.” De wethouder is ervan overtuigd dat hij doet wat hij kan, maar helaas merkt hij ook vaak genoeg dat hij beperkt is in zijn mogelijkheden. “Je komt regelmatig treurige verhalen tegen en dan wordt mij gevraagd of ik iets kan doen, iets voor mensen kan betekenen, en dat is heel lastig, want dat kan ik niet altijd. Toch wil ik weten hoe dingen gaan, in contact blijven met de mensen, en de menselijke maat blijven hanteren.”
