Vereniging Oud ‘s-Gravenzande: ‘Als je niet weet waar je vandaan komt, weet je ook niet waar je heen gaat’
Vereniging Oud ‘s-Gravenzande houdt zich bezig met het erfgoed van de eeuwenoude stad ‘s-Gravenzande. Eens per maand brengt de vereniging tientallen belangstellenden bijeen in de bibliotheek om met elkaar verhalen te delen. Daarnaast kan het publiek één keer per jaar in het thuismuseum van bestuurslid Ruud Heus objecten uit ’s-Gravenzande bewonderen.
Door Cathelijne Beijn
In de jaren tachtig groeide verzamelaar Ruud Heus op in de buurt van de Gasthuislaan. Bij graafwerkzaamheden vond hij er scherven, sloeg aan het puzzelen en scharrelde zo een eeuwenoude pot bij elkaar. “Piet van der Hout, destijds amateurarcheoloog in ‘s-Gravenzande, heeft hem toen voor mij gerestaureerd”, vertelt Ruud.
Wanneer er weer ergens een pand tegen de vlakte ging, kon je destijds gewoon het bouwterrein op
“Als twaalfjarige ging er toen een wereld voor me open.” In die jaren moesten veel oude panden plaats maken voor nieuwbouw, en werd er zoals nu nog geen officieel archeologisch onderzoek uitgevoerd. “Wanneer er weer ergens een pand tegen de vlakte ging, kon je destijds gewoon het bouwterrein op. Daar vond ik van alles. Het verzamelen liep vanaf dat moment behoorlijk uit de hand en restaureren kon ik op een gegeven moment zelf. Op dit moment heb ik duizenden oude objecten in huis.”
Het Den Haag van de Middeleeuwen
In de 14e eeuw was ‘s-Gravenzande een bedevaartsoord, vertelt Michiel Kruijthof, archeoloog en voorzitter van vereniging Oud ’s-Gravenzande. “Ook waren hier een klooster en een begijnhof, en hadden de graven van Holland een kasteel bij het dorp. In de Middeleeuwen was ’s-Gravenzande bij aanwezigheid van de graaf het bestuurscentrum, dus eigenlijk het Den Haag van nu.” De eerste bewoningssporen in ’s-Gravenzande zijn te traceren vanaf het begin van de dertiende eeuw. Maar ook zijn in het gebied een mantelspeld en een munt uit 840 van Lodewijk de Vrome gevonden. Hoe is dat gat van vierhonderd jaar te verklaren? “Daarin heeft de zee een grote rol gespeeld”, legt Michiel uit. “Door het water is er veel aangespoeld, waardoor we ook spullen vinden uit de omgeving uit nog vroegere periodes.”
Contactmomenten
Elke laatste donderdag van de maand worden door Vereniging Oud ’s-Gravenzande de verhalen uit het verleden levendig gehouden. De vereniging, opgericht in 2019, bestaat inmiddels uit 64 leden die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van de streek.
De verhalen komen vanzelf
Michiel: “Bij onze bijeenkomsten in de bibliotheek, die ook voor niet-leden te bezoeken zijn, bespreken we een thema, bijvoorbeeld een bepaalde straat in het oude centrum. Dan vertellen we wie er woonden en wat er gevonden is, en laten we oude foto’s zien. De verhalen komen dan vanzelf.” Twee keer per jaar organiseert de vereniging ook een Historisch Café met een officiële lezing. De nieuwsbrief wordt vier keer per jaar verspreid. “We behandelen niet alleen het verre verleden, maar besteden ook aandacht aan de moderne geschiedenis van de stad. Zoals reclamemateriaal uit winkels uit de jaren zeventig en tachtig. En toen het gemeentehuis werd gesloopt kregen we het oude stadswapen. Dat is dan ook onderwerp van gesprek.”
Thuismuseum
Terug naar Ruuds thuismuseum vol eeuwenoude voorwerpen uit ’s-Gravenzande, zoals schedels, aardewerk van 1200 tot 1800, gebruiksvoorwerpen zoals vingerhoedjes, naalden en gespen en oude bouwmaterialen als kerkramen en gevelstenen. De objecten hebben puur een historische waarde.
Dat ‘t schip hier aanspoelde weet ik nog als de dag van gisteren
Ruud: “Bij de sloop van oude panden in ‘s-Gravenzande is er veel verloren gegaan, zoals een 15e-eeuwse pastorie met prachtige muurschilderingen. De oude pastorie is in 1958 is gesloopt. En zo zijn er nog talloze voorbeelden.” Ook heeft Ruud objecten in zijn collectie van een schip uit de jaren vijftig dat in 1976 in ’s-Gravenzande strandde. “Dat ‘t schip hier aanspoelde weet ik nog als de dag van gisteren. Het zwiepte van links naar rechts over zee, terwijl de romp zo hoog als de duinen stond. Een angstaanjagend beeld. Ter herinnering aan die gebeurtenis heb ik spullen uit het schip bewaard.”
Wens voor een vaste plek
Als hij er straks niet meer is hoopt Ruud dat zijn collectie in ’s-Gravenzande wordt bewaard. De vereniging zal daarvoor zorgen, verzekert Michiel. Erfgoed in leven houden is voor Ruud namelijk erg belangrijk. “Als je niet weet waar je vandaan komt, dan weet je niet waar je heen gaat. Er ligt een hele geschiedenis in de stad, dus de wens is dat er een museum komt om mensen die rijke historie te laten zien.” Met een vaste expositieruimte is Ruuds bijzondere collectie makkelijker toegankelijk voor het grote publiek. Michiel: “Naast Ruuds enorme verzameling kunnen we dan ook bodemvondsten, die elders in de provincie zijn opgeslagen, in bruikleen vragen en laten zien.”
Meer weten over vereniging Oud ‘s-Gravenzande en de bijeenkomsten? Stuur dan een mail naar info@oudsgravenzande.nl.
Westland Cultuurweb
Dit artikel is in stand gekomen in samenwerking met Westland Cultuurweb. Westland Cultuurweb biedt ondersteuning aan het culturele veld van stichtingen, verenigingen, cultureel ondernemers en zelfgeorganiseerde clubs van beoefenaars. Wil je eens sparren over een toekomstgericht idee in jouw organisatie en wat daarbij nodig is? Hulp bij de zoektocht naar financiële middelen? Cultuurmakelaars Madeleine de Bruijn en Jasmijn van Holsteijn maken er graag tijd voor. Maak een afspraak via cultuurmakelaars@westlandcultuurweb.nl. Kijk voor meer informatie op www.westlandcultuurweb.nl/cultuur.
