Blijft Oostzaan zelfstandig of komt er een fusie? Gemeenteraad hakt mogelijk in november alsnog knoop door

Door Barbara van Wijk

De raadzaal stroomde donderdagavond vol met belangstellenden. Oostzaanse inwoners zijn van nature sterk betrokken bij alles wat ‘hun dorp’ betreft en nu stond de volgende stap in de keuze voor een bestuurlijke toekomst van Oostzaan als belangrijkste agendapunt centraal. Wordt het een fusie met Amsterdam of met Zaanstad? Of wordt er gekozen voor een fusie met Wormerland en Landsmeer? Welhaast de belangrijkste beslissing in de geschiedenis van Oostzaan: gaat Oostzaan zijn zelfstandigheid opgeven of niet? Hoe ziet de bestuurlijke toekomst van Oostzaan eruit? Al jaren hangt deze vraag boven het dorp, al jaren wordt erover gepraat en al jaren zijn de meningen hierover verdeeld. Er ligt een collegevoorstel met vijf opties op tafel en voorgesteld wordt om deze avond de knoop door te hakken. Dat klinkt eenvoudig… maar durven de raadsleden deze zware keuze te maken en de consequenties ervan te accepteren? 

Keuze maken onvermijdelijk

Er zijn redenen genoeg waarom het maken van een keuze onvermijdelijk is: het exceptioneel hoge ziekteverzuim in het ambtelijk apparaat staat adequate dienstverlening voor de inwoners danig in de weg. Ook het feit dat er nauwelijks invulling kan worden gegeven aan het personeelsbestand én de financiële afgrond waar Oostzaan vervaarlijk boven hangt. Het is duidelijk dat er iets moet gebeuren, en volgens D66 wel heel snel ook, want deze heilloze weg leidt zonder enige twijfel tot een catastrofale situatie voor Oostzaan. 

De ‘bombrief’, zoals het CDA het raadsbericht noemde, die de raadsleden veel te kort voor de vergadering ontvingen, viel niet in goede aarde. De inhoud waarvoor nogmaals aandacht werd gevraagd kwam niet als een verrassing, maar het tijdstip van binnenkomst, zo vlak voor de vergadering… het voelde alsof het college wilde aandringen op het nemen van een besluit. 

In het rood

Waarom noemt D66 de situatie catastrofaal? OVER, de ambtelijke organisatie van Wormerland en Oostzaan, staat nu al 2,2 miljoen euro in het rood en het ziet er naar uit dat dit tekort de komende periode alleen maar nóg groter gaat worden. In een emotioneel betoog waarschuwde Aart Ruijter D66 voor het doembeeld dat dreigt. Als er niets gebeurt dreigt Oostzaan een Artikel 12-gemeente te worden en neemt de provincie het bestuur over. Dat gebeurt als een gemeente niet meer zelfstandig kan voortbestaan. De gevolgen daarvan zouden rampzalig zijn, zeker voor de identiteit van het dorp, maar ook voor de toch al torenhoge gemeentelijke belastingen die dan nog hoger worden. Oostzaan zal dan geen zeggenschap meer hebben over het eigen bestuur en het roer uit handen moeten geven. Zeker zal dit ook de dorpse identiteit aantasten. Oostzaners hebben tijdens de participatierondes duidelijk aangegeven die identiteit te willen behouden. Wie wil zich aan dit scenario overgeven? Niemand! Maar dat is zo ongeveer het enige waarover iedereen het eens is. 

Amendementen

Verwacht werd ook dat er amendementen - oftewel voorgestelde wijzigingen - zouden worden ingediend en ook die kwamen eraan. Van het CDA en van VVD. Zo hield het amendement van het CDA, ingediend door Lize Boshoven, in dat voor haar partij een ambtelijke fusie de voorkeur verdient, want daarmee blijven we met elkaar in gesprek. Ze herhaalde deze argument tot drie keer toe, want met praten bereik je uiteindelijk oplossingen. Dit amendement werd uiteindelijk met acht stemmen voor en vijf stemmen tegen aangenomen. 

Het VVD-amendement betreft een groen-landelijke fusie met Landsmeer, Wormerland en Oostzaan. Landsmeer geeft de voorkeur aan een bestuurlijke fusie. Het amendement van de VVD gaat over een ambtelijke fusie die de mogelijkheid openhoudt om later deze fusie om te zetten naar een bestuurlijke. Ambtelijk fuseren zou dan niet de insteek van het gesprek moeten zijn. Fusie met Amsterdam of met Zaanstad is wat de VVD betreft geen goede keus. “Dat is geen fusie maar een overname.” Dit amendement werd weggestemd met vijf stemmen voor en acht stemmen tegen, onder andere omdat het de voortgang van dit proces zou kunnen vertragen en omdat het financiële gevolgen heeft.