Geschiedenis bekijken in het Toverlantaarnmuseum
HEILOO - Leuk natuurlijk, smartphones of digitale filmprojectie. In een handomdraai toveren we tegenwoordig beelden op schermen, doeken of muren. Het lijkt alsof het allemaal vanzelfsprekend is.
Aan de lichtbeelden van nu ligt echter een geschiedenis ten grondslag die al begint in de zeventiende eeuw. Het mooie is dat die geschiedenis te bekijken is in Heiloo, in het Toverlantaarnmuseum op Landgoed Willibrordus. Het is in Nederland verreweg de grootste openbaar toegankelijke collectie van die fascinerende apparaten, ‘magic lanterns’. Nieuwsblad Heiloo sprak met Martin Vliegenthart en Johan Griffioen, twee van de trotse bestuursleden van de dit jaar opgerichte stichting Toverlantaarnmuseum Heiloo.
Toverlantaarn
Het begon allemaal toen de vader van Martin bij het opruimen van de zolder glasplaatjes vond, met beelden erop. Zo ontstond bij de jonge Martin de fascinatie voor een heel nieuwe wereld, de magie van de toverlantaarn. Hij begon te verzamelen en verzorgde als jonge jongen al voorstellingen met de plaatjes. De hobby mondde uit in internationale aankopen, overal ter wereld. Hij kon dat goed doen tijdens al zijn reizen als ‘paardenbegeleider’. “Dat was mijn beroep. De paarden gingen per vliegtuig vanuit Nederland de hele wereld over en dan liet ik mijn aankoop in zo’n ver buitenland bezorgen in het hotel waar ik verbleef. Zo kon ik makkelijk weer een nieuwe toverlantaarn of een partij plaatjes meenemen naar huis.”
Goede voorstellingszaal
Bij toeval kwam hij op het spoor van het vrijkomende hoofdgebouw van de GGZ aan de Kennemerstraatweg. Daar in de kelder is sinds een paar jaar een flink deel van zijn collectie ondergebracht, die nu in bruikleen is gegeven aan de stichting.
Martin heeft veel werk gemaakt van fraaie presentaties en met zijn collega-bestuursleden werkt hij aan de verdere toekomst van het museum. “En ja, daarbij hoort gewoon een fijne zaal voor voorstellingen. Daar is veel belangstelling voor, ook bij scholen. Tot nu toe vinden we hier in dit pand die ruimte nog niet voldoende”, zeggen Johan en Martin als ze de huidige ruimte tonen die steeds weer moet worden vrijgemaakt. “We hopen dat we hier kunnen blijven, als onderdeel van de groeiende betekenis van het Museumkwartier. Maar dan moeten we wel goed uit de voeten kunnen.”
Eerste bioscoop
Evengoed is er nu al echt veel te genieten. Wat opvalt is hoe mensen op de hele wereld door de eeuwen heen bezig waren met ontdekken wat je met licht en spiegels kon doen. Een fascinerende ontdekkingstocht van steeds kleine stapjes, die bovendien leidde tot schitterende vormgeving. “Een trots hoogtepunt is de authentieke Japanse toverlantaarn. Het principe van de toverlantaarn bestaat uit een lens en een verlichtingsbron, eerst nog met kaarsen. De ‘magic lantern’ was heel lang een grote attractie op kermissen, als een eerste bioscoop, maar diende ook de wetenschap. Het spannende verhaal kan het best live worden beluisterd en bekeken tijdens een bezoek aan het museum. In 1659 was Christiaan Huygens de eerste die het lukte om iets te projecteren. Dat was toen nog een stil beeld, veel later kwam er ook voorzichtig beweging in de plaatjes, tot uiteindelijk pas in de vorige eeuw filmanimatie ontstond. Maar die zoektocht naar de mogelijkheden met licht en lenzen door de eeuwen heen, die wereld is gewoon in Heiloo te zien. En dat is echt bijzonder.
Kom eens kijken
Het museum is open van 13.00 tot 16.00 uur op de eerste en derde zaterdag en de tweede en vierde woensdag van de maand. Ook mogelijkheid voor groepen. Te vinden aan de Kennemerstraatweg 464; onder de poort door en dan is de ingang meteen links.
Kijk voor meer informatie op magiclantern.nl.
