Ingezonden brief van Jan Anderson: ‘Ode aan Oral History’
“Bij de voorbereiding van de lezing over de ‘Bakkers en het IJzerkoekje’ heb ik mij natuurlijk gebaseerd op de gesprekken die ik in de jaren vijftig heb gevoerd met de ooms van Rita, mijn vrouw, die in de Arnold Hoogvlietstraat woonden. Al deze ooms (broers van Rita haar ouders) hadden tot omstreeks 1930 gevaren op de Vlaardingse vissersvloot. Omdat de visserij achter uit liep meldde ze zich aan op de ‘grote vaart’ bij de Holland Amerika Lijn en de Rottterdamsche Lloyd.
door Jan Anderson
“Mijn schoonvader ‘Reier Boon’ was tijdens de Tweede Wereldoorlog vijf jaar op de wereldzeeën evenals de andere ooms. De zeekaak werd aan boord van de loggers, in plaats van brood tweemaal per dag gegeten. Deze kaak kwam uit nieuwe kuipen, die later gebruikt werden om de gekaakte haring minstens drie weken op te bergen tot men weer naar huis vertrok. Deze kaak is zeer hard zonder enige smaak toevoegingen en is zo niet te eten.”
“Ze werden in zogenaamde spoelkommen week gemaakt met onder meer warme thee en daarna met een lepel of vork na dit ‘soppen’ gegeten. Soms met stroop dat de vissers zelf mee namen. Het was dus beslist geen lekkernij die bij de koffie werd geserveerd. Ook bleek uit gesprekken dat soms ijzerkoekjes of een andere lekkernij van thuis werd meegenomen in het zgn. ‘ijzer koekjes blikkie’. Het blikje van Reier Boon is te zien in het ‘stoppen kistje’ in het museum.”
“Ten slotte heb ik ook kenning gehaald uit het artikel van Jan Kooyman uit 1939, die journalist was van de Vlaardingse editie van het socialistische blad ‘Voorwaarts’. Hij is tevens de auteur van het boek ‘De kosteloze school’ waar arme kinderen les kregen. Later heeft hij bij de VARA omroep een belangrijke functie bekleed. In gesprekken met oud Vlaardingers beschreef hij het ijzerkoekjes verhaal uit 1865. Hieruit bleek dat de vissers zelfs in de rij stonden om de lekkernij in te slaan.
P.S.
Oral History is de geschiedenis ervaren uit de gesprekken met de nog levende personen die dit zelf hebben meegemaakt. Je moet dit wel checken met anderen die dezelfde kennis hebben. Uit de gesprekken met de Heer H. Bijl jz. wist ik ook wel dat de Vlaardingse Synagoge in de Havenstraat was gevestigd en later in de een lokaal in de Zomerstraat. In het slecht uitgeschreven persbericht wat moeilijk is te lezen, dacht de ‘uittikker’ van het Streekmuseum dat de Havenstraat, Hoogstraat moest zijn, omdat de Havenstraat daarvoor te armoedig was.”
Hiervoor mijn excuses.
Wij hebben nog een aantal boekjes over de ijzerkoekjes ‘op de kop’ getikt die in het museum te koop zijn.”
Kijk voor meer informatie over het Streekmuseum Jan Anderson op de website van het museum:
