Docu over Westlandse etherpiraten: ‘Dichter bij de hemel kom je niet’
Ze klommen met gevaar voor eigen leven in 15 meter hoge zendmasten. Ze verstopten zenders in met lood beklede bakken zodat ze niet uit te peilen waren. Er werd uitgezonden vanaf allerlei locaties: op zolder bij pa en ma, in een caravan of alle apparatuur stond gewoon uitgestald in een warenhuis. Schooljeugd was dagelijks druk met het aanvragen van verzoekjes op al die radiostations.
Etherpiraten waren een fenomeen in de jaren tachtig van de vorige eeuw. In het Westland waren het er zo’n 30. Van allerlei pluimage. Je had ‘grote jongens’ als Radio De Glazen Stad, Holiday Radio en Radio Westland. Daaromheen had je heel veel kleinere zenders als Hilversum 5 (Monster), Radio Super Star (Maasdijk), Free Radio Angel (De Lier), Radio Horizon (Kwintsheul) en Radio Roos (Wateringen).
Liefde voor muziek
Eén ding hadden ze gemeen: de liefde voor muziek. “Zonder muziek kan ik niet leven”, zegt André Zwinkels hierover. “Dichter bij de hemel kom je niet. Best bijzonder dat ik het heb mogen doen”, kijkt Margaret van Leeuwen terug op haar avontuur bij Radio Westland. “Radio maken zit in je DNA, daar word je mee geboren”, vindt Ruud Kouwenhoven (Radio Hof van Holland).
Als ik deze film niet maak, maakt niemand ‘m
Voor de documentaire ‘Tot ik doodgaat, blijf ik radiopiraat’ heeft filmmaker Angelo Damen veertien dj’s van toen geïnterviewd. Hij was zelf ook dj bij Radio Intiem in Monster. Damen maakte eerder al de succesvolle documentaire ‘de laatste kouwe tuinder van het Westland’. Damen: “Net als in die film heb ik ook nu geprobeerd een stukje Westlandse cultuurhistorie vast te leggen.” Heel veel foto’s, audiofragmenten en prachtige anekdotes, maken ook van zijn nieuwste film een ‘trip down memory lane’. “Als ik deze film niet maak, maakt niemand ‘m”, kijkt Damen terug op de tijdrovende klus. “Financieel is het eigenlijk niet verantwoord om zo’n film in eigen beheer te maken, maar het zijn wel de mooiste projecten. Waarin ik mijn ziel en zaligheid heb kunnen leggen. Ook al omdat het een stuk van mijn eigen geschiedenis is.”
DJ Rob Wennekers in de studio van Free Radio Angel. - PR
Snel tevreden
De uitspraak ‘tot ik doodgaat blijf ik radiopiraat’, is afkomstig van Peter van Ruijven (Radio Intiem), die ruim 40 jaar later nog steeds met plannen rondloopt om een radiostation op de ‘middengolf’ te beginnen. “Ik heb me nooit druk gemaakt over grote aantallen luisteraars, als zijn het er maar een paar die genieten van muziek die ze misschien niet kennen ben ik al tevreden.”
De documentaire focust niet alleen op het wel en wee van de etherpiraten. Het zoomt ook in op het (uitgaans)leven van veel Westlandse jongeren. Henry Zwinkels: “We hadden ons schoolleven, vrienden, uitgaan in het weekend en daar draaide je hele leven om. Over de toekomst dachten we niet zoveel na. We gingen in de tuin werken en zouden het bedrijf van onze ouders overnemen.” Als Tinus Methyl, draaide hij op Hilversum 5 heel veel verzoekjes. Het aanvragen van plaatjes via de telefoon, briefkaart of een bierviltje in de kroeg zorgde al voor veel reuring. Rob Wennekers: “Op uitzenddagen ging het op middelbare scholen in de pauzes over onze zender Free Radio Angel. Dan waren ze al bezig met het aanvragen van verzoeknummers. Wie ’s avonds welk plaatje zou aanvragen. Nu heb je de social media, maar toen was dit een bindmiddel.”
Schuurfeesten
Uitgaan in Naaldwijk en de vele schuurfeesten waren de plekken voor de jeugd om elkaar buiten school te ontmoeten. De Wip in Naaldwijk speelde een belangrijke rol. Heel veel (hard)rockers verzamelden zich daar in het weekend. In een bomvol café zorgde onder anderen André Zwinkels voor een unieke sfeer. Zwinkels werd ooit gekroond tot beste dj van het land, draaide jarenlang bij diverse etherpiraten en beleefde in De Wip een fantastische tijd als dj. “Dan schreven die gasten een verzoeknummer op een bierviltje, smeten dat naar me toe en riepen dan: Hé Zwinkels, dit nummer draaien etter, ha ha!”
Radio De Glazen Stad
Alhoewel muziek draaien natuurlijk het belangrijkste was, ging een aantal stations ook verder. Met name Radio De Glazen Stad trok het breder. “We waren misschien wel een brede volksbeweging”, herinnert Leendert Vingerling zich. “We maakten live uitzendingen, nieuwsreportages en deden live-verslag van de Westland Marathon. Ik kwam zelfs op een school om uitleg te geven over wat een etherpiraat nou eigenlijk doet.”
Veilingberichten
De veilingberichten waren in die tijd ook een fenomeen. Op radio Superstar werden de prijzen die tuinders die dag voor hun producten hadden gekregen live op de zender voorgelezen door Johan de Zeeuw. “Die berichten stonden op een bandje van veiling Delft-Westerlee. Dan ging ik tussen de middag als een speer naar huis, pakte de telefoon en luisterde naar die veilingberichten. Alles opschrijven, snel terug naar de studio en dan ging ik de lucht in.”
Vijftien jaar
Opkomst en ondergang voor de Westlandse etherpiraten omvatte een periode van ongeveer vijftien jaar. Sommige zenders hielden het na een paar jaar al voor gezien omdat de inbeslagnames, hoge boetes en dreigende celstraffen iets te zwaar gingen wegen. Andere meer kapitaalkrachtige stations die ook de nodige reclame-inkomsten hadden, konden het kat en muis spel met de RCD langer volhouden. Maar eind jaren 80 waren de meesten wel verdwenen. De overheid zette in op legale lokale en regionale zenders en de piraten moesten daarvoor wijken.
DJ’s van Holiday Radio bezig met het plaatsen van een zendmast. - PR
Piratenverleden
All You Need en Radio De Glazen Stad zijn nu nog actief als internetzender, maar de meesten hebben, soms met pijn in het hart, het piratenverleden achter zich gelaten. Het is een van de mooiste tijden van mijn leven geweest”, vindt Boudewijn Vermeer. “We hebben nog steeds dat groepje van toen en ook nog een goeie zender staan. We zouden zo weer kunnen beginnen met Paradise Radio.”
Leendert Vingerling was jarenlang heel actief bij Radio De Glazen Stad, maar het is vooral zijn periode bij zeezender Delmare die een heel speciaal gevoel bij hem naar boven brengt. “Al die indrukken van zee waren zo overweldigend, ik heb zoveel avonturen meegemaakt dat mijn leven toen eigenlijk al geslaagd was.”
Documentaire zien
- De documentaire ‘tot ik doodgaat, blijf ik radiopiraat’ wordt zaterdag 24 februari vertoond in Café het Wapen van Maasdijk Cornelis Houtmanplein 11. Zaterdag 16 maart is er een voorstelling in ’t Centrum, Hoofdstraat 100 De Lier. U kunt voor beide voorstellingen kaarten reserveren bij Angelo Damen: 06-12461338 of via damen.angelo@gmail.com.
- Vrijdag 29 maart is de film te zien in Westlandse Pop Centrum Nederland 3 Lange Spruit 83 Wateringen. Kaarten reserveren via www.nederlanddrie.nl
- Zaterdag 20 april draait de film in Fata Morgana, Choorstraat 99 Monster. Kaarten reserveren bij Nico Meijer: 06-30125205 of nico@fata-monster.nl
De aanvang van de voorstellingen is alle avonden 20.30 uur (zaal open 20.00 uur) . Na afloop van de filmvoorstelling draaien dj’s van toen hun vinylplaten van toen.
De entreeprijs is 10 euro.
