Column HVB maart
In 1468 werd Jan Foppensz omgebracht door zwager Dirk Jansz. Aanleiding onbekend. De vader van de dader, hij kwam uit een rijke familie, moest een flinke som geld betalen aan de familie van het slachtoffer. De dader zelf werd naar Rome gestuurd als boetedoening. Maar het geld werd aan de kerk geschonken die er land van kocht. Van de jaarlijkse pachtopbrengst werd Deelbrood bekostigd, gratis luxe brood dat elk jaar op 23 februari aan alle kinderen van Bergen werd uitgedeeld. Daarnaast verplichtte de kerk zich om twee keer per week een katholieke mis te lezen voor de familie van het slachtoffer. Vele jaren later, in 1551, kwamen vertegenwoordigers van beide families bij elkaar om deze afspraken in een notariële akte vast te leggen. Gebeurde dit om de katholieke kerk aan haar verplichtingen te kunnen houden? Na de reformatie nam de gereformeerde kerk de plaats in van de katholieke kerk waarbij de bezittingen mee overgingen. Dat gold voor het kerkgebouw, inmiddels een Ruïnekerk, en ook voor de landerijen, waardoor het Deelbrood tot in de Eerste Wereldoorlog kon blijven worden uitgedeeld. De katholieke missen werden echter van overheidswege verboden. Plotseling kwam de getuigenis uit 1551 goed van pas want de familie van het slachtoffer stapte in 1582 naar het Hof van Holland, het hoogste gerechtshof, omdat aan de oorspronkelijke overeenkomst geen recht meer werd gedaan. Ze kregen gelijk waarna de gereformeerde kerk hen een schadeloosstelling moest betalen voor het niet-uitvoeren van een afgesproken dienst. Je kunt zeggen dat ze uiteindelijk 114 jaar na de moord gedeeltelijk de schadeloosstelling hebben gekregen waar ze recht op hadden. Meer hierover leest u in het jubileumboek Feest en Vermaak van de Historische Vereniging Bergen dat u voor 9,99 euro kunt aanschaffen in onze webwinkel. Op de afbeelding (Archief Nederlands Hervormde gemeente te Bergen, Regionaal Archief, invnr. 103) ziet u de handtekeningen van de getuigen bij de uitspraak van het Hof van Holland.
Door: Theo de Graaff.
Column HVB maart
