Stadsecoloog Michel Barendse: “Dood hout leeft…”

“Als stadsecoloog ben ik bezig met alles wat maar met natuur in Rijswijk te maken heeft”, opent Barendse het gesprek. “Collega’s van de gemeente Rijswijk komen bij mij om te toetsen of alles via de regels verloopt van de Wet Natuurbescherming. Wanneer er gesloopt of gekapt moet worden, hebben we ons aan bepaalde regels te houden. Ik probeer zo vroeg mogelijk in een project te signaleren wat voor kansen er kunnen ontstaan. Ik ben ook bezig met veel andere collega’s met het groenbeheer. Denk daarbij dan ook aan de inrichting van nieuwe woonwijken, zoals nu actueel is bij Pasgeld en het Havenkwartier. Door de bril van een stadsecoloog kijk ik op een andere manier naar plannen; eerst kijken wat voor groen we hebben of kunnen aanleggen en daarna de bebouwing gaan intekenen. Zo gaat het nog niet altijd.” 

Momenteel is Barendse bezig met plannen om een ecologische verbinding aan te leggen tussen de Muziekbuurt en het Wilhelminapark. “Er ligt daar het viaduct Het Lam van Rijkswaterstaat en daar willen we graag een faunaverbinding met veel boomstammen aanleggen. Een subsidie van de provincie maakt dat mogelijk. We zijn druk bezig met Pasgeld en ook de verbreding van de A4. Als ze toch aan de slag gaan, willen we dat men ook probeert om verschillende ecologische verbindingen te maken en bestaande verbindingen blijven bestaan. Deze mogen niet onder de A4 verdwijnen. Ik zeg vaak: denk als een egel. Die loopt veel over weilandjes, maar moet soms ook wegen kruizen. Indien dat drukke wegen zijn het liefst een faunapassage. Dan eindigt de egel niet als een pizza. Een goed voorbeeld is de passage bij de Generaal Spoorlaan, een verbinding tussen Te Werve en Park de Driesprong. Verschillende dieren kunnen onder de weg door.” 

Wilhelminapark

Barendse vervolgt: “In het Wilhelminapark is men momenteel ook bezig met de uitvoering van een plan om het nog meer een stadspark te maken waar Rijswijkers kunnen verblijven. “We hebben onlangs een soort opfleuractie gedaan. Langs de bosgang op een aantal plekken kluiten neergelegd als schuilplek voor dieren. Veel recreanten lopen er met honden. Deze jagen veel op wat er aan wild rondloopt. We moeten het zodanig inrichten dat er voor wilde ook veilige plekken zijn om zich kunnen bewegen.” Rijswijk is uitgeroepen tot groenste gemeente van Nederland. Verheugend nieuws voor Barendse, maar hij plaats ook een kritische kanttekening.

“Met het groenbeheer ben je nooit klaar. We zullen niet achterover leunen en denken dat we klaar zijn.. De prijs is wel een stimulans en een compliment voor en collega’s van groenbeheer. Het is het resultaat van vele jaren groenbeheer en -inrichting. Zie het als een goede basis om naar dingen te kijken. Dan komt ook het besef om drie maal na te denken voordat je een boom kapt. Dat besef is er nu ook. We houden in Rijswijk veel uitdagingen. Heel veel dieren vinden veiligheid belangrijk. Ze willen ergens in weg kunnen duiken. Dat ontbreekt grotendeels in de Landgoederenzone en het Wilhelminapark. Na de verschillende stormen vond ik het jammer dat de bomen weg zijn weggehaald. Dood hout leeft. Ik weet het wel: geen mooi gezicht om het te laten liggen, maar op dat soort hout groeien weer paddenstoelen, daar komen weer wespen en bijen op af. Ecologisch een paradijsje.” 

Verbindingen

“Ik snap dat sommige mensen denken dat sommige stukken niet goed beheerd worden, maar juist niet maaien of snoeien is goed voor de natuur In RijswijkBuiten komt er nu in stedelijk gebied verandering. In Te Werve wordt nu gesloopt en herbouwd. De kunst is nu om zoveel mogelijk ecologische verbindingen aan te leggen. Vaak wordt gedacht: het is uitgebloeid en dan moet het ook weg. Vergeten wordt dan wel dat het nog steeds van grote waarde kan zijn voor vlinders, insecten en andere dieren. De vlinder was ooit pop, daarvoor een rups en daarvoor weer een eitje. Ook de natuur zit in zo’n cyclus. Er zitten veel voedingsstoffen in die dode plantenresten. Het kan van grote waarde zijn wanneer niet alles gemaaid wordt en delen blijven staan. We proberen het groen effectief te beheren. Het is de kunst om met beperkte financiële middelen veel voor elkaar te krijgen. Ik moet wel zeggen dat momenteel het budget voor het groenbeheer wel goed op orde is.”

 Niet alleen het beheer in groengebieden is voor Rijswijk belangrijk. Barendse legt uit: “Rijswijk heeft veel hoogbouw en weinig eengezinswoningen. Tussen de flats ligt ook veel groen en is daardoor veel toegankelijker voor mens en dier en daar kan de gemeente dan ook rekening mee houden. Maar particulieren kunnen ook hun steentje bijdragen. Veel tuinen zijn versteend. Daar is veel te halen voor planten en dieren. Je moet tuinen ook zien als een stukje natuur. Je moet niet alles direct opruimen als het uitgebloeid is. Een merel haalt bijvoorbeeld voeding uit deze ‘resten’. Er is in tuinen veel sprake van verstening. Steeds minder groen zien we daar. Het zou te veel werk zijn. Ik denk dat het met een ruige beplanting heel erg meevalt. Zo kun je meewerken aan een stukje groener Rijswijk. Wie wil dat nu niet?”

De Groene Stad Challenge loopt sinds 2021 en helpt gemeentes hun groenambitie sneller te realiseren. De combinatie van de methodieken van NL Greenlabel, de Husqvarna Urban Green Space Index en de kennis en data van Sweco, stelt het team in staat inzicht te geven in de mate van vergroening per wijk of buurt, en waar ruimte is voor meer groen. Sweco analyseerde hiervoor data, satellietbeelden, luchtfoto’s en Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) van ruim 100 gemeentes in 6 provincies. Wilt u meer weten? Kijk op www.groenestadchallenge.nl.

(Dit artikel valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie)