Column Kees de Bakker

Beeld Teun de Jager

Algemeen
Afbeelding
(Foto: aangeleverd)

Afgelopen vrijdag 10 juni plaatste gemeente Bergen een advertentie in BK-Informatie waarin beeldend kunstenaars worden uitgenodigd om voor 1 september met een schetsvoorstel te komen voor een figuratief beeld van Teun de Jager met een hoogte van maximaal 2 meter, naar het verhaal van Nicolaas Beets in de Camera Obscura van zijn alter ego Hildebrand. Voor het beeld is € 25.000 beschikbaar, inclusief transport en sokkel. De tekst van de advertentie verwijst ook naar een gemeentelijke webpagina.

Beeld Teun de Jager mogelijk in 2024 aan de voet van het grote Klimduin in Schoorl

Eindelijk, eindelijk komt dat beeld er waar ik in februari 1990 al voor pleitte in De Oorsprong. Het moet een robuust romantisch beeld worden en niet het cleane, koele steriele brandbeeld van Jan Bronner in het Vondelpark. Liefst van brons met Teun als dappere jager, laken muts op, zijn weitas en trouwe hond Veldin aan zijn zijde. In De Oorsprong vertelde ik over het verhaal van Teun, die per ongeluk zijn verloofde Sijtje doodschoot en twee dagen later zelf de geest gaf uit liefdesverdriet. Het was Nicolaas Beets zelf die met zijn verloofde Aleide van Foreest door de Schoorlse Duinen zwierf waar hij inspiratie opdeed voor het verhaal van Teun. Het verhaal De Patrijzen’, gepubliceerd in Het Leeskabinet in 1841 en werd in 1854 in de vierde druk van de camera opgenomen als ‘Teun de Jager’. De jacht speelt in dit verhaal, Beets was daarvan op de hoogte, een grote rol. Het merkwaardige is de weemoedige toon, zo vertelt dr. Peter van Zonneveld in zijn verhaal over Nicolaas Beets in Hier is zon, zee en zand, waarin ik ook een hertaalde versie opnam van het verhaal naar de versie van Marijke Stapert=Eggen. ‘Teun is de beste jager van de omgeving en Sijtje is een vrolijk, bevallig boerinnetje, dat met haar grootmoeder en doofstom broertje in een klein huisje woont. Een lugubere droom heeft Teun ’s nachts gekweld, werpt zijn schaduw vooruit, voorspelt het tragische slot en geeft het verhaal een romantisch karakter,’ aldus Peter van Zonneveld. Ook Hanny Alders deed een duit in het zakje door haar teksten over Nicolaas Beets en Teun de Jager, gepubliceerd in hetzelfde boek. Op de avond in februari 1990 speelde zij beide liedjes met haar middeleeuwse ensemble het Kaas- en Broodvolk. En vertelde beeldhouwster Louk van Meurs over wat er komt kijken voor een mooi beeld, qua materiaal en kosten. Helaas leverde de actie niet het gewenste resultaat. De toenmalige gemeente Schoorl kon zich maar een beeld veroorloven, de uiteindelijke keuze ging naar een beeld van de strandvonder in Camperduin, gemaakt door John Bier. Mijn wens voor een Teun de Jager beeld bij het grote Klimduin te krijgen moest nog 34 jaar wachten. Ook de wens om van het Rode Leeuwplein een Teun de Jagerplein te maken ging helaas niet door, zo vertelde ik aan Paul van der Gaag van OVT (VPRO-radio). Kort daarop deed ook Alphons Leijsen een poging om een beeld van Teun van de grond te krijgen, hij kreeg de Lions Club wel mee, maar verder kwam het niet helaas. Toen in 2017 werd gestart met de herinrichting van het centrum van Schoorl rook ik mijn kans en nam onmiddellijk contact op met Monique Klaver en Bert Hennekam van gemeente Bergen. Maar daarvoor had ik al mijn idee voor een beeld van Teun op een wensenlijstje moeten zetten van de bewoners. Uiteindelijk begonnen we een aantal jaren geleden met een historische werkgroep Teun de Jager, secretaris Arian de Rijk van Scoronlo, collega-uitgever Alphons Leijsen en ik) en zetten onze ideeën voor een beeld op papier. Tegelijkertijd gingen we met landschapsarchitecte Maîthe Vos van HB Advies aan de slag voor een wandelroute, die nog niet van de grond is gekomen. Maar wel anderen inspireerde, zoals de Teun de Jager-school in eenvoudige vorm. De voortijdige publicatie van de route bedoeld voor 2024 in een wandelboekje kan natuurlijk ook mensen nieuwsgierig maken. Wisselingen van het gemeentebestuur en steeds nieuwe wethouders zorgden voor vertraging, maar eindelijk in maart van dit jaar hebben we met Monique Klaver en Maarten Duinker van gemeente Bergen concreet het profiel voor een beeld samengesteld en heeft onze werkgroep de eerste beeldhouwers benaderd, zoals de makers van de beelden van de Strandvonder en van de Wasvrouwen in Groet. Een aantal van hen heeft het idee omhelsd en al bijna geclaimd. Met warmte en met passie. Benieuwd op wie van de drie uiteindelijke kunstenaars de keuze zal vallen. Inwoners van Bergen hebben inspraak na de voordracht van de historische werkgroep beeld Teun de Jager en de kunstcommissie van de gemeente. Als we 2024 halen zijn Arian de Rijk en ik heel content.

Kees de Bakker

Afbeelding